Egyptische Gasser Abdel-Razek, Mohamed Basheer en Karim Ennarah zijn vrij
De Egyptische Gasser Abdel-Razek, Mohamed Basheer en Karim Ennarah van Egyptian Initiative for Personal Rights zijn vrij, maar een terrorisme-aanklacht hangt hun boven het hoofd.
Gasser Abdel-Razek pakt zijn tas in. Kortgeleden heeft hij zijn vrouw en twee zoontjes ergens buiten de Egyptische hoofdstad Caïro ondergebracht. Hij weet wat er komen gaat.
Het is 19 november 2020, een paar dagen nadat zijn collega Mohamed Basheer door zwaarbewapende veiligheidsdienstmedewerkers is meegenomen. Twaalf uur lang zat hij vast zonder uitleg, om daarna geblinddoekt en zonder advocaat te worden gehoord. Drie dagen later is collega Karim Ennarah aan de beurt. Kennelijk was het in de ogen van het regime één misstap te veel dat hun organisatie Egyptian Initiative for Personal Rights onlangs dertien buitenlandse diplomaten had bijgepraat over de mensenrechtensituatie in Egypte. Een derde staflid, Patrick George Zaki, moeten ze bovendien al sinds februari 2020 missen.
Dus nee, Abdel-Razek is niet verbaasd als er die avond op zijn deur wordt geklopt en twee mannen in burgerkleding hem meenemen. Dezelfde nacht om halftwee wordt hij ondervraagd over ‘terroristische activiteiten’. Hij moet voor vijftien dagen voorarrest de Liman Tora-gevangenis in, waar een koude cel wacht, zonder matras of deken. Zijn zo zorgvuldig ingepakte tas wordt afgenomen. En, ongebruikelijk bij voorarresten: zijn hoofd wordt kaalgeschoren. Wat staat hem te wachten?
Che Guevara-baard
Karim El-Gawhary ligt er wakker van, zo schrijft de Midden-Oosten-correspondent voor Duitstalige media in een artikel. Dat dit nou juist zijn vriend moet overkomen, met wie hij graag over mensenrechten praat tijdens kampeertripjes in de woestijn. Het is al achttien jaar Abdel-Razeks vak om op te komen voor íeders rechten, ‘of iemand nou een salafisten- of een Che Guevara-baard draagt’, schrijft El-Gawhary.
Het Egyptian Initiative for Personal Rights (EIPR), waar Abdel-Razek directeur van is, maakt zich sinds 2002 sterk voor religieuze minderheden, lhbti’ers en slachtoffers van seksueel geweld. Ze geven rechtshulp en publiceren onderzoeksrapporten, onlangs nog over gelijke toegang tot coronavaccins en de toename van het aantal doodstraffen in Egypte.
‘Niet wij zijn de bedreiging voor de Egyptische stabiliteit; dat is het gevangennemen van onafhankelijke stemmen.’
En nu, eind 2020, worden de drie mannen ervan beschuldigd lid te zijn van een terroristische groep, nepnieuws te verspreiden en sociale media te misbruiken. Het is inmiddels een bekend recept in Egypte: mensenrechtenverdedigers beschuldigen van terrorisme en het voorarrest eindeloos oprekken, wat feitelijk neerkomt op gevangenzetten zonder advocaat. Soms mag iemand uit voorarrest, maar moet hij zich nog jarenlang dagelijks melden op het politiebureau.
Celebrities
Het wordt 3 december. Dagenlang hebben sympathisanten zich uitgesproken tegen de arrestatie van het trio – waaronder de landen van de dertien diplomaten, op aandringen van Amnesty. Actrice Scarlett Johansson en andere celebrities hebben Karim Ennarah in een videoboodschap gefeliciteerd met zijn verjaardag. En dan, op 3 december, staan de mannen weer buiten.
Het is nog te vroeg voor een feestje, schrijven ze op hun website: de aanklachten zijn niet ingetrokken, hun tegoeden zijn bevroren en collega Zaki zit nog vast. ‘Wij geloven dat dit incident maar een klein voorbeeld is van het ongeziene lijden van duizenden gevangenen, wier levens zijn bevroren en weggegooid in een lang voorarrest’, schrijven ze. ‘Ons werk is niet crimineel, we hebben niets te verbergen. Niet wij zijn de bedreiging voor de Egyptische stabiliteit; dat is het gevangennemen van onafhankelijke stemmen.’
