Magazine over
mensenrechten
  • Dossiers
    • Overzicht
    • Nederland
    • Buitenland
    • Interviews
    • Cultuur
    • Identiteit
    • Klimaat
    • Tech en mensenrechten
    • Vluchtelingen en migratie
  • Columns
    • Overzicht
    • Arnon Grunberg
    • Linda Bilal
    • Dagmar Oudshoorn
  • Fotografie
    • Overzicht
    • Beeldverhalen
    • In één beeld
    • Strijdvaardig
    • De vrijwilliger
  • Rubrieken
    • Overzicht
    • De wereldkaart van
    • Gewetensvragen
    • Voor & Tegen
    • Tech
    • Protestsongs
    • Domme dictators
    • Groeten uit
  • Cartoons
  • Overig
    • Over ons
    • Medewerkers
    • Nieuwsbrief
    • Ontvang het blad
    • Archief
  • Nieuwsbrief
  • Word abonnee
Arnon Grunberg
© Jitske Schols
Column
  • Tekst:

    Arnon Grunberg
  • Datum:

    1 mei 2020
  • Leestijd:

    2 minuten
  • Delen via Facebook
  • Delen via Threads
  • Delen via Bluesky
  • Delen via LinkedIn
  • Delen via Whatsapp
  • Delen via E-mail

Column Arnon Grunberg: ‘Wie gelooft dat het virus uit een lab komt en dus mensenwerk is, zoekt schuldigen’

Hoe kunnen we waarheid van onwaarheid onderscheiden? Hoe kunnen we vaststellen dat de wetenschap bestaat bij de gratie van voortschrijdende inzichten, dat waarheden van vandaag vergissingen van morgen kunnen zijn, en tegelijkertijd inzien dat de gemeenplaats dat de wetenschapper een wezen is dat ook maar een mening verkondigt vermeden moet worden? Om meteen toe te geven dat veel wetenschappers inderdaad meningen verkondigen. De neutraliteit van de wetenschap is geen gegeven, de aloude strijd of de wetenschapper de wereld in kaart moet brengen zoals die is, of uit moet gaan van de wereld zoals die zou moeten zijn, een opvatting die vaak particulier is, laait voortdurend op.

Wat ooit een werkelijk inzicht was, leeft voort in gevulgariseerde vorm als een ondraaglijk cliché. Het kwaad is banaal, de waarheid bestaat niet et cetera. Wij leven in een tijd dat de metafoor van ‘oorlog’ gretig van stal is gehaald, en soms is dat meer dan een metafoor. In een aantal landen is het leger ingezet om de burger te dwingen tot gehoorzaamheid.

De werkelijke oorlog – als we toch dat woord willen gebruiken – zou eerder moeten worden gevoerd tegen het geloof, de overtuiging dat waarheid iets is dat iedereen zelf in elkaar mag knutselen.

Het socratische inzicht dat mensen eigenlijk niets weten, dat weten begint met begrijpen wat je niet weet, is nog altijd zinvol. Daaruit volgt dat wij zelden met volstrekte zekerheid kunnen vaststellen wat waarheid is, maar dat betekent dus niet dat waarheid niet bestaat. Je eigen onwetendheid kan geen maatstaf zijn.

Het gevaar van het zelf in elkaar knutselen van de waarheid: het leidt tot werkelijke, menselijke slachtoffers. Tot zondebokken.

Ik mag niet begrijpen hoe je de hoogte van een driehoek vaststelt, dat betekent niet dat die hoogte niet kan worden vastgesteld.

Het aantal mensen dat gelooft dat het virus uit een lab komt en dus mensenwerk is, varieert van circa een kwart in Amerika tot ongeveer een zesde in Frankrijk. Ook zo’n opiniepeiling moet niet als een absoluut gegeven worden gezien, maar het is op zijn minst een indicatie dat veel mensen geloven dat het virus mensenwerk is.

Als het mensenwerk is, betekent dat ook dat er schuldigen zijn.

Het gevaar van het zelf in elkaar knutselen van de waarheid is erin gelegen dat het veelal leidt tot werkelijke, menselijke slachtoffers: zondebokken.

Uit diverse landen is bericht over openlijk en schaamteloos racisme jegens Chinese en Aziatische ingezetenen. Een racisme dat mede mogelijk werd gemaakt door Trump, die lange tijd over het ‘Chinese virus’ sprak. Antisemitische theorieën zijn weer populair, net als tijdens de pest in de middeleeuwen, of na 9/11. Er zouden die dagen geen Joden in de Twin Towers zijn geweest.

We moeten leren omgaan met tegenslag en rampen, zonder een ander meteen, gebaseerd op verzinsels, de schuld te geven. Daarvoor is wel een kleine veldtocht tegen de zelf in elkaar geknutselde waarheid nodig.

Arnon Grunberg
Arnon Grunberg

Arnon Grunberg (1971) is een prijswinnende Nederlandse schrijver, die woont in New York. Grunberg schrijft naast romans ook columns, essays, recensies, korte verhalen en reportages voor verschillende nieuwsmedia. Voor zijn oeuvre ontving hij onder meer de P.C. Hooft-prijs.

Alle columns van Arnon>

Meer over dit onderwerp

  • Arnon Grunberg
    Column
    - Leestijd 2 minuten

    Arnon Grunberg: ‘Wanneer wordt dat handenwassen tegen virussen een gedragsstoornis?

  • Seizoensarbeiders op een tractor. Tussen hen in een paneel tegen de verspreiding van het virus.
    Reportage
    1 mei 2020 - Leestijd 8 minuten

    Migranten helpen in tijden van corona? Deze ‘buonisti’ in Italië gaan door

    De Italiaanse economie ligt als gevolg van de coronacrisis haast volledig stil. Maar Afrikaanse migranten in Casal di Principe kunnen soms nog aan de slag.

  • Amani Ballour in Gaziantep, Turkije.
    Interview
    1 mei 2020 - Leestijd 8 minuten

    Amani Ballour: ‘Ik moest kiezen: dit kind ga ik behandelen, het andere laat ik doodgaan’

    Amani Ballour werkte in een ondergronds ziekenhuis in Oost-Ghouta. Sinds de documentaire 'The Cave' is Ballour de stem van de één miljoen ontheemden die vastzitten in het noorden van Syrië – terwijl de coronapandemie een nieuw gevaar vormt.

  • Gevaar van coronamaatregelen?
    Interview
    1 mei 2020 - Leestijd 8 minuten

    ‘Het gevaar is dat tijdelijke coronamaatregelen permanent kunnen worden’

    Staten nemen vergaande coronamaatregelen die de vrijheden van burgers inperken. Hoe voorkom je dat deze uitzonderingstoestand uitmondt in een dictatuur?

Ontvang Wordt Vervolgd in je mailbox

Volg Wordt Vervolgd

  • Home
  • Over Wordt Vervolgd

Ingenomen standpunten vertegenwoordigen niet noodzakelijkerwijs die van Amnesty International

Veel gezocht

Nieuwsbrief
Ontvang wekelijks actuele verhalen in je mailbox
Lees meer
Oekraïne, Maidan-revolutie
Dossiers
WV’s belangrijkste verhalen, thematisch gebundeld
Lees meer
Columns en cartoons
Opinie in tekst en beeld
Lees meer
Oost-Jeruzalem, Israël-Palestina
In beeld
Fotoreportages en meer
Lees meer
Cultuurtips
Zie, hoor en lees meer over mensenrechten
Lees meer

0

  • Dossiers
    • Overzicht
    • Nederland
    • Buitenland
    • Interviews
    • Cultuur
    • Identiteit
    • Klimaat
    • Tech en mensenrechten
    • Vluchtelingen en migratie
  • Columns
    • Overzicht
    • Arnon Grunberg
    • Linda Bilal
    • Dagmar Oudshoorn
  • Fotografie
    • Overzicht
    • Beeldverhalen
    • In één beeld
    • Strijdvaardig
    • De vrijwilliger
  • Rubrieken
    • Overzicht
    • De wereldkaart van
    • Gewetensvragen
    • Voor & Tegen
    • Tech
    • Protestsongs
    • Domme dictators
    • Groeten uit
  • Cartoons
  • Overig
    • Over ons
    • Medewerkers
    • Nieuwsbrief
    • Ontvang het blad
    • Archief
  • Nieuwsbrief
  • Word abonnee
Palestijnen evacueren na een Israëlische luchtaanval op de Sousi-moskee in Gaza-Stad, 9 oktober 2023.

Onschuldige burgers kunnen geen kant op

Doneer voor Gaza. Zo maak je het mogelijk dat we kunnen opkomen voor de uitgehongerde inwoners van Gaza en verder onderzoek kunnen doen naar mensenrechtenschendingen. Dit belangrijke werk kunnen we alleen doen dankzij donaties van mensen zoals jij.
Ik doneer

Er is een fout opgetreden in het formulier