Amsterdam, april 2022 

Beste soldaat,  

Ik schrijf je weer. De laatste uitspraken van de dictator en zijn regime brengen in toenemende mate uw leven in gevaar, evenals dat van miljoenen burgers. Op zulke momenten herinner ik me een incident uit mijn leven in Grozny. 

Ik stond in de rij voor water, tijdens de oorlog. December, motregen met sneeuw, in Grozny. Ik ben 12 en ik sta in de rij met mijn voeten in het slijk van modder en sneeuw. Dit is een binnenplaats, of een verlaten tuin, er is een kraan, er stroomt een dun straaltje water uit, en bij deze kraan hebben 30 mensen zich verzameld. Het bombardement begint. Eerst vliegen de granaten langs ons heen, met zo’n doordringend gefluit, en dan explosies honderden meters verderop. Daarna komen de explosies dichterbij.  

Er komt aarde op ons neer. In de tuin staat een grote boom, en mensen drommen rond de boom, hun gezichten besmeurd met modder. Een zwerfhond is er ook bij, hij jankt. Verschillende stemmen, flarden daarvan zijn gebeden, in verschillende talen. Ik herinner me hoe mensen uit elkaar werden gerukt, de angst is verlammend want je kunt nergens schuilen. Ik herinner me duidelijk dat ik de woorden ‘MAMA, MAMA, HERE GOD…’ herhaalde. Op dat moment was er niets anders meer. Er bestaat überhaupt niets meer in het hoofd, in het bewustzijn, in het geheugen. Er zijn maar twee woorden MAMA en GOD, en ze zijn één.  

Bommen kwamen van boven. Vanuit de vliegtuigen leken we waarschijnlijk heel klein, net  mieren. Ik denk dat dit bevel, waarschijnlijk gegeven door een generaal van het Russische leger, dat hij op zijn beurt kreeg van de president van Rusland, werd uitgevoerd door een specifieke soldaat. Een soldaat die te horen kreeg dat er vijanden waren, maar het waren gewone mensen: Russen, Tsjetsjenen, Ingoesjen, Armeniërs, Joden en een zwerfhond. We hadden allemaal water nodig, want in oorlogstijd is water van grote waarde. 

Vorm van hoop

Daarna heb ik meer dan eens nagedacht over het moment dat elke betekenis zijn contouren verliest, wanneer de aarde onder je voeten verdwijnt en van bovenaf naar beneden valt samen met de bomscherven, waarom klinken dan enkel nog deze twee woorden MAMA en GOD op onze lippen? De moeder geeft ons het leven, ze is afgebeeld op iconen samen met een baby – mogelijk stelt dit beeld ons in staat na te denken over wat het leven zelf precies is? God. Als kind was ik niet religieus, want vóór de ineenstorting van de USSR was religie verboden. Maar ergens in het onderbewuste werd God een vorm van hoop. Hoop op de toekomst en het leven zelf, dat ik kreeg van mijn moeder. Blijkbaar leg ik het mezelf op deze manier uit.  

Een citaat uit de film Ordinary Fascism van Mikhail Romm: 

‘Nu zullen ze een eed van trouw afleggen aan Adolf Hitler. De eed wordt afgelegd door de jongens en schoolkinderen van gisteren. Ze memoriseerden alle zinnen, punten en komma’s. Ze weten dat Hitler onfeilbaar is. Met zijn naam op hun lippen gaan ze dood. In zijn naam zullen ze doden. In zijn naam zullen ze plunderen. Niet alleen de soldaten legden de eed af. De eed werd ook afgelegd door verpleegsters, werknemers, ambtenaren, post- en spoorwegpersoneel. Heel Duitsland zwoer trouw aan Adolf Hitler. Want heel Duitsland moet gebonden zijn door gezamenlijke verantwoordelijkheid.’ 

We hebben historische feiten en we kunnen ermee aan de slag. De geschiedenis leert ons iets en dus bestuderen we haar.  

Leugens en haat

Alles wat de autoriteiten vandaag de dag via de officiële media verspreiden zijn leugens en haat. Leugens en haat roepen alle inwoners van Rusland op om tot gezamenlijke verantwoordelijkheid in de oorlog tegen Oekraïne. Maar uit de geschiedenis weten we dat elk kwaad vroeg of laat eindigt. Aanstichters van het kwaad kunnen niet terug, want hen wacht vergelding – dit is het lot van elke dictator en zijn naasten. 

Beste soldaat, vandaag noemen de autoriteiten mij, en mensen zoals ik, buitenlandse agenten en vijanden van Rusland, maar ik ben jouw vijand niet, ik ben niet de vijand van Rusland en ik ben dat nooit geweest. Bijna honderd jaar geleden executeerden de mensen aan de macht mijn overgrootvader Sergei Semenovich Pavlov, hij was een priester. Hij werd doodgeschoten voor de ogen van mijn grootvader, hij werd de vijand van het volk genoemd, alleen omdat hij God niet afzwoer. Vandaag schrijf ik jou deze regels en stel ik je voor om aan deze twee eenvoudige woorden te denken: MAMA en GOD. 

Ik geloof dat we samen de oorlog kunnen stoppen. 

Moge er hoop en leven zijn! 

Vlada

Vertaling door Dasha van Amsterdam.

Lees hieronder het origineel in het Russisch:

Дорогой солдат, я снова пишу тебе. Последнее заявления диктатора и его режима все больше ставят под угрозу твою жизнь, а также жизни миллионов мирных людей. В такие моменты вспоминается один случай пережитый мною в Грозном.

Я стояла в очереди за водой, тут война. Декабрь, моросит дождь со снегом. Грозный. Я стою в очереди, ноги в жиже из грязи и снега. Это двор, то ли сад заброшенный, там кран, в этом экране тонкой струйкой течет вода, и у этого крана собралось человек 30. Я стою в этой очереди. Мне 12. Начинается бомбардировка. Снаряды сначала пролетали мимо, и такой пронзительный свист и взрывы в сотнях метров, а потом взрывы рядом. Присыпает землёй. И вот дерево, большое дерево, в этом саду, и люди скучкавались у этого дерева, лицами в эту жижу из грязи. Пес бродячий тоже прибился и скулит. Разные голоса, их обрывки – это молитвы. На разных языках. Помню как людей разрывало на части, и это был такой уровень страха, когда нет никакой защиты. Я помню отчетливо, как повторяла эти слова «МАМА, МАМА, ГОСПОДИ БОЖЕ….». И в этот момент больше нет ничего. Вообще ничего не существует в голове, в сознании, в памяти. Есть только два слова МАМА и БОГ, и они едины.

Бомбили нас сверху. С самолетов, наверное, мы были совсем маленькие как муравьи. Я думаю это чей-то приказ, наверное он был отдан генералом российской армии и в свою очередь президентом России, но исполнял его конкретный солдат. Солдат, которому сказали, что там враги, но это были обычные люди: русские, чеченцы,

ингуши, армяне, евреи и бродячий пес. Всем нам нужна была вода, ведь на войне вода особо ценный ресурс.

После я не раз задумывалась о том, почему в момент когда всякий смысл теряет очертания, когда земля уходит из-под ног и сыпется сверху вперемежку с осколками бомб на устах звучат эти два слова МАМА и БОГ? Мать дает нам жизнь, она изображена на иконах вместе с младенцем – возможно этот образ позволяет нам задуматься, что же такое сама жизнь? Бог. Я не была религиозным ребенком, ведь до начала распада СССР тема религии была запрещена. Но где-то там в подсознании Бог обрел очертания надежды. Надежды на будущее и саму жизнь, которую я получила через мать. Наверное так я могу себе это объяснить.

Приведу цитату из фильма Михаила Ромма “Обыкновенный фашизм”:

«Сейчас они будут давать клятву верности Адольфу Гитлеру. Дают клятву вчерашние мальчики, вчерашние школьники. Они выучили наизусть все положенные прописи. Они знают что Гитлер не погрешим. С его именем на устах они идут умирать. Его именем они будут убивать. Его именем они будут грабить. Но клятву давали не только солдаты. Клятву давали медицинские сестры, служащие, чиновники, почтовые и железнодорожные работники. Клятву верности Адольфу Гитлеру давала вся Германия. Ибо вся Германия должна быть связана круговой порукой.»

Мы имеем факты в истории и можем к ним обращаться. История нас чему-то учит и для этого мы ее изучаем.

Сегодня все слова, которые произносятся властью через официальные СМИ – это ложь и зло. Ложь и зло призывает связать всех жителей России круговой порукой в войне против Украины. Но изучая факты истории нам известно, что любое зло рано или поздно имеет свой финал. У инициаторов зла нет обратной дороги, т к их ждет расправа – это участь любого диктатора и приближенных к нему.

Дорогой солдат, сегодня меня и таких, как я власть может назвать иностранными агентами и врагами России, но я не твой враг и не враг России и никогда им не была. Почти сто лет назад власть расстреляла моего прадеда Сергея Семеновича Павлова, он был священником. Его расстреляли прямо на глазах моего деда назвав прадеда врагом народа только за то что он не отрекся от Бога. Сегодня я пишу тебе эти строки и предлагаю вспомнить два простых слова: МАМА и БОГ.

Я верю что вместе мы можем остановить войну.

Пусть будет надежда и жизнь!

Влада.

Lees hier de eerste brief van Vladlena Sandu.