Magazine over
mensenrechten
  • Dossiers
    • Overzicht
    • Nederland
    • Buitenland
    • Interviews
    • Cultuur
    • Identiteit
    • Klimaat
    • Tech en mensenrechten
    • Vluchtelingen en migratie
  • Columns
    • Overzicht
    • Arnon Grunberg
    • Linda Bilal
    • Dagmar Oudshoorn
  • Fotografie
    • Overzicht
    • Beeldverhalen
    • In één beeld
    • Strijdvaardig
    • De vrijwilliger
  • Rubrieken
    • Overzicht
    • De wereldkaart van
    • Gewetensvragen
    • Voor & Tegen
    • Tech
    • Protestsongs
    • Domme dictators
    • Groeten uit
  • Cartoons
  • Overig
    • Over ons
    • Medewerkers
    • Nieuwsbrief
    • Ontvang het blad
    • Archief
  • Nieuwsbrief
  • Word abonnee
Arnon Grunberg
© Jitske Schols
Column
  • Tekst:

    Arnon Grunberg
  • Datum:

    26 februari 2020
  • Leestijd:

    2 minuten
  • Delen via Facebook
  • Delen via Threads
  • Delen via Bluesky
  • Delen via LinkedIn
  • Delen via Whatsapp
  • Delen via E-mail

‘Gerechtvaardigde koloniale kritiek kan geleidelijk een samenzweringstheorie worden’

Weinig is zo gevaarlijk als de samenzweringstheorie. Nu is dat een dubieuze term, want je eigen theorieën zijn natuurlijk nooit samenzweringstheorieën, het zijn altijd andermans theorieën die voor dat label in aanmerking komen.

De samenzweringstheorie gaat ervan uit dat machtige groeperingen – de vrijmetselaars, de Joden, het Amerikaanse establishment – de wereld besturen en dat wij nooit horen hoe het echt zit.
De aanhangers van deze theorie menen dat de gewone man voortdurend belazerd wordt door machten die sterker zijn dan hij. Vandaar ook de weerzin onder samenzweringstheoretici tegen traditionele media, want feiten kunnen de samenzweringstheoretici niet overtuigen, ook verifieerbare feiten zijn veelal bedrog. Niets is wat het lijkt.

Mes in rug

Nu is het waar dat politici weleens liegen, en er bestaan samenzweringen. Macht is, hoe kan het anders, ongelijk. Men zou bijna vergeten dat ook de machtigen concurrentie hebben van andere machtige personen en organisaties en voortdurend door hen worden gedwarsboomd. Macht is zelden absoluut.

Trump mag de Republikeinse Partij naar zijn hand hebben gezet, maar vroeg of laat openbaren zich zijn zwaktes en dan zullen zijn voormalige bondgenoten niet aarzelen hem een mes in zijn rug te steken.

Hoe meedogenlozer de koning geregeerd heeft, hoe meedogenlozer men zich van hem probeert te ontdoen.

De aanhangers van samenzweringstheorieën gaan uit van radicaal wantrouwen, een van de redenen waarom deze theorieën zo gevaarlijk zijn. Er bestaat nauwelijks een gemeenschappelijke werkelijkheid, omdat die werkelijkheid voor aanhangers van de samenzweringstheorie slechts bedrog en misleiding is.

Wetenschap bestaat bij de gratie van voortschrijdend inzicht, maar voor de aanhanger van de samenzweringstheorie is wetenschap slechts een zoveelste manier om de ‘gewone man’ te bedriegen – denk aan discussies over het klimaat of vaccinaties.

Pion

Gerechtvaardigde imperialistische en koloniale kritiek kan geleidelijk een samenzweringstheorie worden. Tijdens reizen door het Midden-Oosten heb ik diverse mensen horen zeggen dat Amerika als een spin het gehele Midden-Oosten zou besturen. Nu is de invloed van Amerika op die regio eerder ontwrichtend dan stabiliserend te noemen, maar Amerika is slechts een van de spelers daar en vermoedelijk allang niet meer de machtigste.

De kritiek op het imperium wordt zo ook een manier om de eigen verantwoordelijkheid te ontlopen. De lokale bevolking, die slechts een pion zou zijn in handen van het monsterlijke imperium, wordt van alle zonden vrijgepleit. Een opvatting die van kortzichtigheid getuigt, maar ook de aantrekkingskracht van de samenzweringstheorie duidelijk maakt.

De theorie troost. Het onverklaarbare blijkt verklaarbaar, de chaos blijkt een duivels plan.

De samenzweringstheorie geeft net als religie, zij het op een negatieve manier, betekenis aan wat aanvankelijk betekenisloos en willekeurig leek. Aanhangers van deze theorieën kennen doorgaans minder twijfels dan gelovigen. Zij menen immers niet oog in oog te staan met God, maar met de naakte waarheid zelf.

 

Arnon Grunberg
Arnon Grunberg

Arnon Grunberg (1971) is een prijswinnende Nederlandse schrijver, die woont in New York. Grunberg schrijft naast romans ook columns, essays, recensies, korte verhalen en reportages voor verschillende nieuwsmedia. Voor zijn oeuvre ontving hij onder meer de P.C. Hooft-prijs.

Alle columns van Arnon>

Meer over dit onderwerp

  • Arnon Grunberg
    Column
    - Leestijd 2 minuten

    ‘Zonder stijl is er eigenlijk niets, amper leven. Dat zouden ook activisten moeten beseffen’

  • Arnon Grunberg
    Column
    - Leestijd 2 minuten

    ‘Het niet mogen ontsnappen aan de eigen identiteit is een kenmerk van onvrijheid’

  • Achtergrond
    26 februari 2020 - Leestijd 9 minuten

    Seks tegen de wil: waarom dat in de nieuwe wet ook als verkrachting moet berecht

    ‘Er bestaan nog steeds zoveel mythes over seks: dat je niet echt verkracht bent als je je niet verzet hebt. Dat iemand recht zou hebben op seks.’

  • Interview
    26 februari 2020 - Leestijd 8 minuten

    Criminoloog Valerie Steeves: ‘Laat bedrijven als Google het onderwijs niet overnemen’

    70 procent van de Nederlandse basisscholen werkt met ‘gratis’ laptops en software van Google. Valerie Steeves waarschuwt al jaren dat techbedrijven stevig doordringen in het onderwijs.

Ontvang Wordt Vervolgd in je mailbox

Volg Wordt Vervolgd

  • Home
  • Over Wordt Vervolgd

Ingenomen standpunten vertegenwoordigen niet noodzakelijkerwijs die van Amnesty International

Veel gezocht

Nieuwsbrief
Ontvang wekelijks actuele verhalen in je mailbox
Lees meer
Oekraïne, Maidan-revolutie
Dossiers
WV’s belangrijkste verhalen, thematisch gebundeld
Lees meer
Columns en cartoons
Opinie in tekst en beeld
Lees meer
Oost-Jeruzalem, Israël-Palestina
In beeld
Fotoreportages en meer
Lees meer
Cultuurtips
Zie, hoor en lees meer over mensenrechten
Lees meer

0

  • Dossiers
    • Overzicht
    • Nederland
    • Buitenland
    • Interviews
    • Cultuur
    • Identiteit
    • Klimaat
    • Tech en mensenrechten
    • Vluchtelingen en migratie
  • Columns
    • Overzicht
    • Arnon Grunberg
    • Linda Bilal
    • Dagmar Oudshoorn
  • Fotografie
    • Overzicht
    • Beeldverhalen
    • In één beeld
    • Strijdvaardig
    • De vrijwilliger
  • Rubrieken
    • Overzicht
    • De wereldkaart van
    • Gewetensvragen
    • Voor & Tegen
    • Tech
    • Protestsongs
    • Domme dictators
    • Groeten uit
  • Cartoons
  • Overig
    • Over ons
    • Medewerkers
    • Nieuwsbrief
    • Ontvang het blad
    • Archief
  • Nieuwsbrief
  • Word abonnee
Palestijnen evacueren na een Israëlische luchtaanval op de Sousi-moskee in Gaza-Stad, 9 oktober 2023.

Onschuldige burgers kunnen geen kant op

Doneer voor Gaza. Zo maak je het mogelijk dat we kunnen opkomen voor de uitgehongerde inwoners van Gaza en verder onderzoek kunnen doen naar mensenrechtenschendingen. Dit belangrijke werk kunnen we alleen doen dankzij donaties van mensen zoals jij.
Ik doneer

Er is een fout opgetreden in het formulier