Theedrinken met dictators

Je hebt zo een lijst met tientallen landen. Voor die landen‚ wordt wel beweerd‚ is een dictatuur de beste oplossing. De redenering is als volgt. A: de bevolkingsgroepen zelf lossen hun onderlinge conflicten niet op. B: daardoor ontstaat geweld dat het land ondermijnt. C: een sterke man (het is bijna altijd een man) drukt dat geweld de kop in. Steun aan de dictatuur is dus een zegen voor de bevolking. Maar vooral voor de rest van de wereld‚ omdat zo’n land geen vluchtelingen of terroristen exporteert. (Of minder. Of pas later.)

Ik vermoed dat deze redenering ten grondslag ligt aan wat VVD-fractievoorzitter Halbe Zijlstra eind maart zei: ‘In plaats van dat je zegt: u handelt niet volgens onze standaard‚ dus we vinden u slecht‚ moet je veel meer de coöperatie zoeken met het regime omdat dit in ons veiligheidsbelang is. (…) Als er een stabiel regime zit‚ moet je dat koesteren en proberen via geleidelijkheid de situatie te verbeteren voor de bewoners. We moeten ophouden met het opgeheven vingertje iemand aan te spreken.’ Omdat ik dat weekend toevallig Amnesty-collega’s uit andere landen sprak‚ kon ik Zijlstra’s uitspraak aan een paar van hen voorleggen.

‘Fantastisch’‚ zei de directeur van Amnesty Rusland cynisch. ‘De hele wereld en speciaal Europa herinnert zich hoe 75 jaar geleden het beleid van “zoethouden” leidde tot de Tweede Wereldoorlog.’ ‘Premier Orbán denkt er ook zo over’‚ zei mijn Hongaarse collega. ‘Hij wil de “liberale democratie” de kop indrukken en noemt Rusland‚ Turkije‚ Singapore en China als voorbeeld.’ ‘Nederland is een machtig land’‚ reageerde mijn Turkse collega. ‘Als dat niet aandringt op mensenrechten‚ voelen mensen die in een dictatuur leven de onderdrukking nog harder.’

Zouden we dan niet ook graag op de thee komen bij dictators? Zeker wel. Maar afgelopen jaar vond ik een gesloten deur bij de ambassades van Saudi- Arabië‚ Iran en China. En de VN-rapporteur voor mensenrechtenverdedigers noemde laatst de landen die al jaren niet hadden gereageerd op zijn verzoek om een gesprek: Bahrein‚ Cambodja‚ China‚ Egypte‚ Equatoriaal Guinee en nog 35 landen in het alfabet.

Praten met dictators? Als ze maar zouden willen.