Tapijtwinkel
Het lerend vermogen van het EU-leiderschap is zo groot als een fruitvlieg. Sinds 1987 wordt al met Turkije onderhandeld over toetreding tot de EU. Nooit hebben de Turken aan de eisen willen voldoen.
Met name vertikken ze Cyprus te erkennen. In 2004 was er een diplomaat die openbaar maakte hoe dat ging in de onderhandelingen. De Luxemburger Jean Asselborn kwam top-nummer-zoveel uitgelopen met stoom uit zijn oren. De EU was weer geschoffeerd‚ vertelde hij aan journalisten. Alles leek uitonderhandeld. Overeenkomsten waren getekend. De conferentie was zelfs officieel voorbij. Begint Tayyip Erdogan‚ toen premier later president van Turkije‚ doodleuk toch weer over Cyprus: dat zijn handtekening niet betekende dat Turkije Cyprus erkent. ‘Turkse politici moeten nog veel leren’‚ zei Asselborn. ‘Wij zijn geen tapijthandelaren.’ Klopt. Erdogan is de tapijthandelaar en EU-politici zijn Neckermann-toeristen in zijn nering op de bazaar van Istanbul. In november 2015 was er de zoveelste EU-top over Turkije’s toetreding‚ ditmaal in de Turkse badplaats Antalya. Kort daarvoor was tijdens een top in Brussel nog afgesproken dat Turkije 3 miljard euro van de EU zou krijgen‚ verspreid over twee jaar‚ in ruil voor het tegenhouden van vluchtelingen.
In uitgelekte notulen lezen we dat de top in Antalya gezellig begon. Maar onderhandelingen met tapijthandelaren beginnen altijd gezellig‚ met ‘Welcome my friend! Come look my carpet!’ Erdogan toonde zich uitbundig tevreden over de altijd weer warme samenwerking. Donald Tusk‚ de voorzitter van de Europese Raad‚ en Jean-Claude Juncker‚ voorzitter van de Europese Commissie‚ deden gezellig terug. Zij waren ook erg blij‚ zeiden ze‚ maar ze hadden wel een vraagje: ‘We hadden een deal van 3 miljard euro voor twee jaar. Ik hoor net dat jullie 3 miljard euro per jaar willen’‚ zei Tusk.
Drie miljard per jaar is al een belediging‚ meesmuilde Erdogan. ‘We kunnen ook gewoon de deuren naar Griekenland en Bulgarije openzetten en de vluchtelingen op de bus zetten.’
Hij begon over Alan Kurdi: met een verdronken jongetje komt de EU er niet meer af. ‘Het worden misschien wel 10 duizend doden. Of 15 duizend! Wat gaan jullie doen als er geen deal komt?’ Waarop Tusk zei: ‘We willen heel graag een deal.’
Dom. Op de bazaar in Istanbul zeg je in deze fase van de onderhandelingen zo nonchalant mogelijk: ’15 duizend maar? Ik rekende op veel meer. Nou‚ wat moet je hebben voor die paar vluchtelingetjes?’ Dan antwoordt de tapijtboer iets van ‘Duizendmiljoenmiljard euro’‚ en daar reageer jij dan niet op. Je doet verveeld van ‘mmm’ en kuiert naar de winkeldeur‚ waarop hij je terugroept: ‘Okay okay‚ just for you‚only today‚ special price.’
Maar de EU is Neckermann. Angela Merkel bijvoorbeeld is sinds de afspraak over 3 miljard euro al zes keer teruggegaan naar Erdogans tapijtwinkel‚ in februari dit jaar voor het laatst. Erewacht‚ militaire blaaskapel; elk bezoek ademt weer de sfeer van ‘Welcome my friend! Come look my carpet!’ Maar bij elk bezoek is de prijs voor Erdogans handelswaar weer gestegen‚ want de EU wil te graag dat de vluchtelingen in Turkije blijven. In februari showde de Turkse premier Ahmet Davutoglu aan Merkel tienduizenden verse vluchtelingen‚ uit Aleppo. ‘Very beautiful no? For you!’ zeggen ze op de bazaar. Merkel bekeek de voorraad met afgrijzen. De vluchtelingen jammerden en rammelden aan de Turkse poorten‚ maar Erdogan weigerde ze binnen te laten. De eerste baby’s waren al doodgevroren. En als Aleppo valt‚ komen er nog veel meer‚ beloofde Davutoglu.
Op weg naar het vliegveld was er een persconferentie. Camera’s filmden een fris gewassen en gefohnde Davutoglu naast een bleke en vermoeide Merkel. De verslaggevers vroegen Merkel of Europa meer geld moet ophoesten. Merkel antwoordde dat de EU waarschijnlijk geen keuze heeft.
Terwijl de EU heen en weer pendelt naar Erdogans winkeltje‚ smekend om een beetje korting‚ werd Aleppo kapot gebombardeerd en verdronken er ten minste zeshonderd vluchtelingen.‘Very beautiful‚ no?’ Iedere reisgids knoopt het toeristen in de oren: onderhandelen is een spel in Turkije. Voor tapijthandelaren dan.
