Sciencefiction

Ze leken afkomstig uit een abstracte‚ sciencefictionachtige wereld waar vast een hele hoop slimme dingen werden bedacht‚ maar die mijn wereld niet raakten.

Inmiddels zijn mijn ogen geopend. Amnesty maakt nu ook gebruik van allerlei geavanceerde technieken. Ze zijn van enorme waarde bij ons werk in conflictgebieden‚ waar Amnesty-onderzoekers van oudsher met gevaar voor eigen leven veldonderzoek doen.

Deze technieken bieden een extra dimensie. Tijd en locatie van een aanval kunnen bijvoorbeeld exact worden vastgesteld door de hoek van schaduwen en de vorm en omvang van rookpluimen te analyseren op foto’s‚ video’s en satellietbeelden. En interviews met ooggetuigen leveren veel extra informatie op als je ze weet te plaatsen in een driedimensionaal computermodel van de straten waarin de ooggetuigen liepen. Je kruipt dan als het ware in hun huid en beleeft virtueel wat zij hebben meegemaakt. Door samenwerking met een universiteit en militaire experts konden we zo Israëlische aanvallen in 2014 op burgerdoelen in Gaza tot in detail reconstrueren.

Deze interdisciplinaire manier van onderzoeken heeft de toekomst‚ bleek afgelopen zomer bij een andere kruisbestuiving. Amnesty-onderzoekers stelden vast welke wapens waren gebruikt bij luchtaanvallen van de door Saudi-Arabië geleide coalitie in Jemen‚ waarbij ten minste 71 burgers omkwamen.

We legden deze conclusies naast de onderzoeksresultaten van de Eerlijke Geldwijzer (een initiatief van onder andere Amnesty dat financiële instellingen ter verantwoording roept voor investeringen die mens en milieu schaden) en ontdekten dat zeven Nederlandse verzekeringsgroepen mogelijk bijdroegen aan deze doden. Zij hadden geïnvesteerd in Amerikaanse wapenproducenten waarvan wapenonderdelen in Jemen waren aangetroffen. De verzekeringsmaatschappijen zeiden in hun reactie dat ze hun investeringen hadden gestaakt of dat ze alles tot op de bodem zouden uitzoeken.

Nieuwe technieken kunnen ook helpen bij het beschermen van mensenrechtenverdedigers. Amnesty ontwikkelde in 2014 bijvoorbeeld de panic button‚ een app waarmee mensenrechtenverdedigers via hun mobiele telefoon alarm kunnen slaan. Het systeem moet nog worden geperfectioneerd‚ maar een gebruiker uit Uganda meldt nu al dat hij de app rond de verkiezingen van 2016 zal gebruiken om activisten veiligheid te bieden.

Kortom‚ ik heb bijgeleerd. Technologieën waarvan ik de naam niet kende en de werking nog altijd niet helemaal begrijp: dat alles behoort tot mijn wereld van mensenrechten. Ze stellen ons nóg beter in staat onrecht aan de kaak te stellen en burgers te beschermen.