Schieten – hoofdredactioneel door Arend Hulshof

Johan Hoekman‚ de toenmalige Nederlandse ambassadeur in Paramaribo‚ lunchte in november 1982 met de Surinaamse vakbondsleider Cyrill Daal. De diplomaat was bezorgd. Daal had kort ervoor legerleider Desi Bouterse vernederd door uitgerekend tijdens een staatsbezoek van president Maurice Bishop van Grenada een massastaking te organiseren.

Bouterse‚ die twee jaar eerder een staatsgreep had gepleegd‚ reageerde woest op het protest en in het openbaar zei hij te zullen afrekenen met Cyrill Daal. ‘Het wisselgeld mag hij houden’‚ voegde hij dreigend toe. Als Bouterse zo in een hoek wordt gedreven‚ zei Hoekman tegen Daal tijdens de lunch‚ dan kan hij ook gaan schieten. Daal moest lachen. ‘Wij Surinamers dansen en lachen met elkaar‚ maar schieten? Zover komt het hier nooit…’

Een paar weken later werd Daal een van de vijftien slachtoffers van de Decembermoorden. Door een groep dronken militairen werden de vooraanstaande Surinamers‚ onder wie advocaten‚ journalisten en academici‚ in Fort Zeelandia gemarteld en geexecuteerd. Bij Daal was het‚ volgens een getuige‚ Bouterse zelf die de trekker overhaalde. De vakbondsleider huilde nog en smeekte om zijn leven‚ maar de legerleider was onverbiddelijk en schoot hem van dichtbij overhoop.

Inmiddels is diezelfde Desi Bouterse alweer zeven jaar president van Suriname. Hoewel hij zich jarenlang onaantastbaar kon wanen‚ staat hij de laatste maanden zwaar onder druk. De militaire rechtbank dreigt hem 35 jaar na dato alsnog te veroordelen voor de Decembermoorden. Bovendien komt zijn bevolking in opstand.

Maar die opstand staat los van de Decembermoorden. Dat Bouterse bloed aan zijn handen heeft‚ weerhield veel Surinamers er niet van op hem te stemmen. Ook activist Curtis Hofwijks‚ een van Bouterses felste critici‚ hoopte aanvankelijk dat de president Suriname economisch zou ontwikkelen (zie pagina 18). Toen bleek dat de ex-dictator zijn beloftes niet waarmaakte en het grondstofrijke land in een financiele chaos stortte‚ kwam Hofwijks in het geweer. Hij richtte een protestbeweging op en dit voorjaar organiseerde hij enkele massademonstraties. Duizenden Surinamers gingen de straat op.

Bouterse doet er alles aan om hem en andere actievoerders dwars te zitten. Hij slaat bedreigende taal uit en in april zette hij Hofwijks een paar uur achter de tralies. Anders dan Daal kan Hofwijks niet ontkennen dat in Suriname geschoten kan worden. Maar de in 1988 geboren activist zegt zich niet te laten intimideren. Nu maar hopen dat de geschiedenis zich niet zal herhalen.

Wordt Vervolgd, juli 2017