Monsters
We hebben niet vaak iemand op de cover staan die er openlijk voor uitkomt een oorlogsmisdadiger te zijn. De 29-jarige Brandon Bryant bestuurde vanuit een container in de Amerikaanse staat Oklahoma drones die boven Afghanistan‚ Pakistan en Irak vlogen.
Zo verzamelde hij vierenhalf jaar lang informatie voor Amerikaanse inlichtingendiensten en schakelde hij op bevel veronderstelde terroristen uit‚ wat volgens hem een kwestie was van ‘richten en klikken’.
Na zijn carrière bij het leger kreeg Bryant wroeging en sprak hij tegen journalisten van Der Spiegel zijn afschuw uit over het Amerikaanse droneprogramma. Hoe moedig het ook is om als ex-militair uit de school te klappen‚ de waardering die Bryant daarvoor krijgt is niet aan hem besteed.
Sommige daders van de Indonesische massamoorden van 1965 hunkeren juist wel naar waardering‚ zij het van een ander soort‚ blijkt uit de documentaire The Look of Silence. In de film bezoekt de 44-jarige Adi Rukun de moordenaars van zijn broer. Een leidinggevende van het moordcommando zegt in de film eigenlijk nog te rekenen op een cadeau als dank voor zijn bijdrage aan het oplossen van een ‘internationaal probleem’. Omdat hij verantwoordelijk was voor de dood van zo’n zeshonderd veronderstelde communisten‚ zou hij graag nog eens worden uitgenodigd door de VS.
Een andere misdadiger laat zich in de film door Rukun interviewen met zijn volwassen dochter naast zich. Zij zegt in het begin van het gesprek trots te zijn op haar vaders verleden. Als haar vader vervolgens emotieloos vertelt dat hij het bloed van zijn slachtoffers dronk omdat hij anders krankzinnig vreesde te worden‚ zie je haar gezicht langzaam betrekken. Ze zegt dat niet te hebben geweten‚ en vraagt Rukun uiteindelijk om vergiffenis.
Hoe kun je leven met de wetenschap dat je deel hebt uitgemaakt van een moordmachine? De Indonesische misdadigers houden – soms angstvallig – vast aan de gedachte dat ze heldendaden verrichtten. Veel van de ex-collega’s van Brandon Bryant doen hetzelfde. Om je schuldgevoel te onderdrukken moet je als massamoordenaar je slachtoffers kennelijk dehumaniseren tot terroristen‚ staatsgevaarlijke communisten of andere monsters. Bryant kan dat niet. Hij heeft sommige tegenstanders zien voetballen met hun kinderen. Niet echt monsterlijk gedrag. Probeer dan nog maar eens in het reine te komen met je verleden.
