Lachen om Zijlstra
‘Heerlijk‚ helder‚ Halbe’‚ zei VVD-Tweede Kamerlid Han ten Broeke eens over zijn fractieleider‚ Halbe Zijlstra. ‘Ontwapenend eerlijk’‚ noemde hij hem. ‘En gevoelig. Een zeer emotionele vent‚ zelfs.’
Klopt. Maar alleen als hij een potje voetbal verliest‚ zeggen ze in het Friese Oosterwolde. Zijlstra ging er naar de middelbare school en werd vaak gepest omdat hij ‘bloedfanatiek’ was‚ vertelde ex-klasgenoot Job Hanning vorig jaar in het AD. ‘Als we voetbalden‚ kon hij de tranen in zijn ogen krijgen als hij niet goed speelde.’
Halbe Zijlstra was in die tijd ook secretaris van de Oosterwolder postduivenvereniging De Griffioen. Ook daar pestten ze hem. Henk Douna‚ nog altijd penningmeester van de vereniging‚ vertelde het AD over de streek die ze Halbe leverden toen die voor een stage naar Curaçao vertrok. Halbe had bedongen dat de vereniging hem elke maandag de uitslagen van de wedvluchten moest faxen. ‘Toen hebben we een paar weken lang de uitslagen zó verknipt‚ dat het leek of zijn duiven steeds onderaan eindigden.’ Halbe kon gerust een dag ziek zijn als zijn vogels niet wonnen. Dikke pret dus bij de verenigingsleden in Oosterwolde. Tot hun verbazing schopte Zijlstra het wel tot fractievoorzitter in de Tweede Kamer.
De Haagse topambtenaar Roborgh‚ die met Zijlstra werkte‚ verzon een mooie metafoor voor zijn duivenminnende baas. ‘Hij vliegt met de rest van het team‚ maar Halbe vliegt vooraan. Hij houdt goed zijn eigen belang in het oog.’ Roborgh vond dat een goede eigenschap voor een leider.
Inmiddels is het de rest van Den Haag ook duidelijk: Zijlstra wil Mark Rutte opvolgen. In interviews‚ opiniestukken en debatten manifesteert hij zich als een man die door muren gaat om zijn doel te bereiken. Bloedfanatiek‚ zoals ze hem in Oosterwolde kennen. Eerder‚ als staatssecretaris van Onderwijs‚ Cultuur en Wetenschap in het kabinet Rutte-I‚ bezuinigde Zijlstra rücksichtsloos 200 miljoen op een cultuurbudget van 900 miljoen euro. De kunstensector bekogelde hem met tomaten en schold hem uit voor ‘Halbe zool’. Zijlstra haalde zijn schouders op. Hij las toch liever een lekkere Tom Clancy dan Tolstoj. Kunst? Who cares. En geen verstand hebben van kunst ‘is eerder een voordeel dan een nadeel als je zo veel moet bezuinigen’‚ zei hij.
In zijn race naar de top deinst Zijlstra nergens voor terug. In oktober 2015 zei hij dat het uit moest zijn met gratis borstvergrotingen voor vluchtelingen. Soberheid was genoeg voor die mensen. ‘Ze kunnen best toe met leefgeld van een paar tientjes in containerachtige woningen’‚ zei hij. Twee maanden later pleitte hij ervoor het Vluchtelingenverdrag te dumpen‚ want dat dateert uit 1967 en sindsdien was er internet gekomen. ‘In 1967 wisten ze in Afrika en het Midden- Oosten niet precies wat er in Europa gebeurde. Nu kunnen ze met vliegtuigen of op een andere manier deze kant op komen‚ en ze kómen.’
In maart 2016 deed Zijlstra er een schepje bovenop en zette hij de aanval in op de Hema. Het winkelbedrijf was ‘helemaal van het pad’‚ want had van paaseitjes ‘verstopeitjes’ gemaakt. Vanwege moslims. Dezelfde maand sprak Zijlstra Nederland toe over de EU-Turkije-deal die op een haar na rond was. ‘Iemand die het bootje naar Kos of Lesbos neemt‚ gaat per kerende post terug naar Turkije’‚ verkneuterde hij zich.
Twee weken later‚ op 13 april‚ nam Halbe Zijlstra kennis van het Amnesty-onderzoek naar het lot van Syrische vluchtelingen in Turkije. Amnesty ontdekte dat Turkije vluchtelingen terugstuurt naar de oorlog in Syrië. ‘Halbe zool’ haalde zijn schouders op en zei: ‘Ik heb nog geen begin van bewijs gezien dat er in Turkije iets aan de hand is.’ In het boek Volg het spoor terug (1953) verdiept schrijver J.B. Charles zich in de Friese mens. ‘Zij gaan voor niemand dan zichzelf door het vuur. Zij zijn sentimenteel en missen echt gevoel. Daarom hebben zij ook geen gevoel voor humor.’
In Oosterwolde weten ze al heel lang dat er met Halbe Zijlstra niks te lachen valt. Maar daar konden ze tenminste nog óm hem lachen.
