Kruidvat en Etos

‘Ze zei: “We verkopen niet aan jullie.” Ik vroeg: “Wie is jullie?” Ze zei: “Jullie Aziatische mensen.”’ In de zittingzaal van het College voor de Rechten van de Mens, half januari in Utrecht, vertelt de in China geboren Yaing Li hoe ze vorig jaar vergeefs trachtte een pak babyvoeding af te rekenen in een Kruidvatfiliaal in Vlaardingen.

Het college, dat vorig jaar een oordeel uitsprak over 183 discriminatieklachten, onderzoekt of Kruidvat de Algemene Wet Gelijke Behandeling heeft overtreden.

Gifschandaal

Het is een al langer spelende kwestie: in China heerst wantrouwen tegenover lokaal gefabriceerd poeder voor babymelk, als gevolg van een gifschandaal in 2008. Handelaren schuimen daarom Europese supermarkten af, op zoek naar babyvoeding. De winkels willen lege schappen voorkomen. Vandaar het beleid van Kruidvat (en andere winkels) om hooguit één pak per klant te verkopen.

Yaing Li begrijpt het beleid. Alleen: ze hád maar één pak. Ze schakelde anti-discriminatieorganisatie Radar in. Het hoofdkantoor van Kruidvat liet Radar weten het ‘misverstand’ en de ‘verkeerd uitgelegde uitspraak’ te betreuren, maar dat discriminatie toch echt ‘niet de bedoeling was’.

Geen excuus

Erg vervelend allemaal, zegt ook bedrijfsjurist Van der Harst van Kruidvat. Ze kan zich voorstellen dat ‘mogelijk een opmerking is gemaakt’ waardoor Yaing zich ‘gediscrimineerd heeft gevoeld’. Maar de Kruidvat-medewerkers in Vlaardingen ‘herkennen zich niet’ in het verhaal. Van een excuus kan dan ook geen sprake zijn.

Bij een tweede babyvoedingszaak die dag bij het college is een Thaise vrouw de benadeelde, dit keer van een weigerachtige verkoopster van een Etos-filiaal in Barendrecht. Filiaalhoofd Aljan Baan zit er duidelijk mee in zijn maag. Zijn medewerkster ‘dacht mevrouw drie keer eerder te hebben gezien die week met babyvoeding. Vandaar dat ze het niet meekreeg. Maar het is helemaal fout, het had niet mogen gebeuren’, zegt hij. Maar discriminatie, nee, dat verwijt was ‘totaal onterecht’. ‘We weigeren alle babyvoedings-opkopers.’

Willekeur

Hoe hij en zijn werknemers hen herkennen, vraagt een Collegelid. ‘Dat voel je vanzelf aan, je ziet het meteen als iemand handelaar is.’ Dat die benadering de deur openzet voor ‘willekeur’, waar de aanwezige Radar-vertegenwoordiger op wijst, lijkt hij niet te beseffen.

De reacties van Etos en Kruidvat kom je vaker tegen in Nederland: als iets niet als discriminatie is bedoeld, is er geen discriminatie. Het probleem wordt vervolgens gelegd bij degene die discriminatie als zodanig ervaart. Zie ook Gordons grap over een Chinese kandidaat voor Holland’s got Talent en zijn weigering daar spijt over te betuigen. Maar, zoals Yaing Li benadrukte, van welk ‘misverstand’ kan sprake zijn als een verkoopster rept van ‘jullie Aziatische mensen’?

Tijd

En dat terwijl met een beetje inlevingsvermogen veel leed gemakkelijk is te voorkomen. Yaing Li: ‘Als maar was erkend dat er gewoon iets was misgegaan, was ik nooit naar het college gestapt. Ik kan mijn tijd wel beter gebruiken.’

Op 16 maart deed het College uitspraak. Het oordeel: Etos en Kruidvat maakten zich schuldig aan discriminatie.