KijkenLezen

Palestijnse Sex and the City

Bar Bahar (Engelse titel: In Between) is de eerste lange speelfilm van de Palestijns-Hongaarse regisseuse Maysaloun Hamoud en hij slaat meteen in als een bom. Alles aan deze brutale film is namelijk goed: de uitstekende cast‚ hun acteerwerk en bovenal het script‚ dat ook van de hand van Hamoud is.

De film gaat over drie jonge‚ Palestijnse vrouwen die een flat in Tel Aviv delen: de aantrekkelijke advocate Layla‚ de lesbische horecamedewerkster Salma en de traditionele moslima Nour‚ die computerwetenschappen studeert. Nour trekt als laatste de flat in en moet aanvankelijk wennen aan de losbandige levensstijl van haar huisgenoten‚ die genieten van drank‚ drugs en seks. Dit tot ongenoegen van Nours toekomstige echtgenoot Wissam‚ een streng religieuze dwingeland die zich een stuk vromer voordoet dan hij in werkelijkheid is. Zijn pogingen om Nour zo snel mogelijk weg te krijgen uit het goddeloze Tel Aviv mislukken echter. Nour raakt steeds meer gesteld op haar huisgenoten en begint te twijfelen aan haar relatie.

Ook Layla en Salma hebben te maken met de nodige strubbelingen in hun liefdesleven: net als Nour hebben zij te lijden onder traditionele partners of familieleden‚ met alle problemen van dien. Hamoud schetst met haar film zo een prachtig portret van een stel ambitieuze vrouwen die nergens echt bij horen. In de Israëlische samenleving worden ze niet helemaal als gelijkwaardig gezien‚ maar ze voldoen evenmin aan de conservatieve Palestijnse verwachtingen.

In Between kreeg zelf ook te maken met een conservatieve backlash. De burgemeester van Umm al-Fahm‚ de conservatieve islamitische plaats in het noorden van Israël waar het personage Nour in de film vandaan komt‚ serveerde de film af als ‘haram’ en riep op tot een boycot ervan.

Maysaloun Hamoud: In Between (Bar Bahar)

Te zien tijdens het Arab Film Festival (11 – 15 oktober in Rotterdam). Voor meer informatie: arabfilmfestival.nl. Op vertoon van deze recensie krijgt u € 2‚50 korting op een kaartje bij het festival.

Niet verkrijgbaar in Turkije

Op een warme dag in augustus vorig jaar werd de Turkse schrijfster Aslı Erdog˘an bruut gewekt uit haar middagdutje. Agenten van een antiterreureenheid bonkten op haar deur en dreigden die in te trappen als ze niet snel open zou doen. Erdog˘an (geen familie van) wordt beschuldigd van terrorisme omdat ze jarenlang schreef voor de krant Özgür Gündem‚ die volgens de autoriteiten gelieerd is aan de PKK. Er hangt haar een levenslange gevangenisstraf boven het hoofd.

In Zelfs de stilte is niet meer van mij zijn nu haar belangrijkste journalistieke stukken gebundeld. Het zijn literair aandoende teksten‚ waarin ze de lezers geregeld oproept om in verzet te komen tegen de misstanden in Turkije. ‘De situatie in ons land is ernstiger dan die in vele Aziatische en Afrikaanse landen’‚ schrijft ze in een hoofdstuk waarin ze opsomt hoeveel Turkse journalisten er zijn gearresteerd of vermoord. Het Turkse origineel van Erdog˘ans boek is tot op heden niet gepubliceerd.

Aslı Erdogan:Zelfs de stilte is niet meer van mij
De Geus‚ 144 p.‚ € 17‚99

Zwart activisme in Gliphoeve

Veel Surinamers die begin jaren zeventig naar Nederland kwamen‚ woonden aanvankelijk jarenlang in kleine‚ brandgevaarlijke pensions. In de zomer van 1974 kraakte een groep Surinaamse activisten onder leiding van Just Maatrijk daarom bijna honderd woningen in de Bijlmerflat Gliphoeve. Het was een van de eerste uitingen van zwart activisme in Nederland. ‘Door die acties is de Bijlmermeer definitief zwart geworden’‚ vertelde een kraker van destijds‚ Guilly Koster‚ half september in de boeiende radiodocumentaire Gliphoeve‚ een vergeten strijd.

De programmamakers maakten ook een mooie webdocumentaire die duidelijk maakt hoe Gliphoeve Surinamers de mogelijkheid bood zich te emanciperen en ontplooien. Met de kraakactie eisten zij goede huisvesting. En als ze geweigerd werden in discotheken‚ organiseerden ze in de Bijlmer voortaan wel hun eigen feesten. Maar er waren ook veel problemen in de flats. Bewoners‚ welzijnswerkers en andere betrokkenen halen herinneringen op aan de criminaliteit‚ het drugsgebruik en het vuilnis dat naar buiten werd gegooid.

Beluister de radiodocumentaire.

Ex-kindsoldaat van Joseph Kony

Tijdens de oorlog tussen het Verzetsleger van de Heer (LRA) van krijgsheer Joseph Kony en het Ugandese regeringsleger werden van 1986 tot 2006 tussen de 25 duizend en 38 duizend kinderen ontvoerd. Een deel slaagde erin te ontsnappen uit de klauwen van de LRA. Maartje Wegdam en Ariadne Asimakopoulos volgden voor hun indringende en treurig stemmende documentaire No place for a rebel een van hen: Opono Opondo.

Vanaf zijn 10de diende hij zestien jaar in de LRA. Nu kan Opondo zijn draai maar moeilijk vinden in de burgermaatschappij. Hij heeft last van de verwondingen uit zijn LRA-tijd en in zijn hoofd blijft het oorlog. Ex-kindsoldaten hebben bovendien te lijden onder een enorm stigma. De LRA is immers verantwoordelijk voor gruwelijke oorlogsmisdaden. Opondo’s vader wil hem om die reden niet meer zien. Alleen in het gezelschap van een andere voormalige LRA-strijder lijkt Opondo zichzelf te kunnen zijn. Ondertussen lonkt het Ugandese regeringsleger‚ dat maar al te graag voormalige kindsoldaten blijkt te rekruteren.

Maartje Wegdam en Ariadne Asimakopoulos: No place for a rebel

In oktober in verschillende Nederlandse steden te zien bij Movies that Matter on Tour. Voor plaatsen en tijden: www.moviesthatmatter.nl

De hel van Duterte

‘Als criminelen met duizenden tegelijk worden vermoord‚ dan is dat niet mijn probleem. En als dat ten koste gaat van mensenrechten‚ dan kan me dat geen reet schelen’‚ aldus de Filipijnse president Rodrigo Duterte‚ die de politie keihard laat optreden tegen veronderstelde drugscriminelen.

Waar dergelijk beleid toe leidt‚ is te zien in de onthutsende webdocumentaire Duterte’s hell van het onderzoeksjournalistieke platform The Intercept. De slachtoffers in de oorlog tegen drugs vallen met name in arme‚ kwetsbare gemeenschappen. Aangrijpend zijn de beelden van kinderen die de lijken in de straat zien liggen‚ en van moeders die ten einde raad zijn omdat ze hun zoon zijn verloren. Zeker omdat filmmakers Aaron Goodman en Luis Liwanag hun videoverslag larderen met Dutertes meest harteloze uitspraken‚ zoals zijn hardop uitgesproken wens om een Holocaust aan te richten onder de miljoenen Filipijnse drugsverslaafden.

Bekijk de webdocumentaire.

De lange arm van Paul Kagame

De Nederlandse belangstelling voor Rwanda en Oost-Congo is beperkt‚ weet Anneke Verbraeken. ‘Ik voel me een vertegenwoordiger van een verouderd stofzuigermodel of een overjarige prostituee die vergeefs op het raam klopt’‚ schrijft ze over haar pogingen om artikelen te slijten bij Nederlandse media. En dat terwijl er toch zoveel interessants te melden valt over de twee landen waar ze sinds 2009 komt‚ blijkt uit Rijke mensen sterven niet.

Verbraekens boek leest als een trein. Dat is voor een belangrijk deel te danken aan de keuze voor de twee hoofdpersonen: de Congolese mensenrechtenactivist Sylvestre Bwira en de Rwandese oppositiepolitica Victoire Ingabire‚ die het middelpunt vormen van de nodige spannende verwikkelingen. Bwira zet zich onvermoeibaar in voor de zwakken in de samenleving. In augustus 2010 wordt hij daarom ontvoerd‚ vermoedelijk door mannen van rebellenleider Bosco Ntaganda‚ die inmiddels terechtstaat bij het Internationaal Strafhof. Na zijn vrijlating vlucht Bwira naar Nederland‚ waar hij asiel krijgt.

Ingabire‚ die jarenlang met haar gezin in Nederland woonde‚ legt in hetzelfde jaar de omgekeerde weg af: ze keert terug naar Rwanda om het in de presidentsverkiezingen op te nemen tegen Paul Kagame. Ook dat loopt niet goed af. Ze verliest niet alleen de verkiezingen‚ maar wordt kort daarna ook nog eens gearresteerd. Inmiddels zit ze een gevangenisstraf van vijftien jaar uit wegens terroristische samenzwering‚ het ontkennen van de Rwandese genocide en het ‘aanwakkeren van een genocidaire ideologie’. Verbraeken‚ die Ingabire goed kent‚ toont overtuigend aan dat de politica bepaald geen eerlijk proces kreeg.

De journaliste maakt zelf ook genoeg spannends mee tijdens haar bezoeken aan Rwanda en Oost-Congo‚ waar ze regelmatig te maken heeft met flinke intimidaties. Zelfs in Amsterdam blijkt Verbraeken niet veilig.

Als Kagame in oktober 2015 duizenden landgenoten komt toespreken in de Amsterdamse RAI en Verbraeken buiten foto’s maakt van mensen die de Rwandese president met een spandoek verwelkomen‚ wordt ze omsingeld door mannen die haar op de grond duwen en haar mobiele telefoon stelen. De Nederlandse belangstelling voor Rwanda mag dan minimaal zijn‚ omgekeerd maakt het regime zich duidelijk wel zorgen om een buitenlandse freelance journalist die door Kagame’s pr heenprikt.

Anneke Verbraeken: Rijke mensen sterven niet
Atlas Contact‚ 302 p.‚ € 21‚99