Gelijkmakers – Column van Linda Polman

Op Caribische eilanden is er na elke orkaan altijd voor korte tijd veel geld in omloop. Er komt internationale hulp‚ de verzekering keert uit en journalisten‚ hulpverleners en aannemers die op de ramp afkomen‚ moeten allemaal slapen‚ eten en een huurauto. Orkanen bepalen ook de kortetermijnpolitiek op veel Caribische eilanden. Goed politiek leiderschap in de Cariben is de orkaanschade zo hoog mogelijk inschatten en daarmee veel hulpgeld binnenhalen. En als de hulpfondsen binnen zijn het narratief zo snel mogelijk veranderen in: ‘De schade valt mee‚ de media overdrijven altijd zo en alles is allang gerepareerd voordat het toeristenseizoen begint.’ Dát bepaalt of je er een termijn bij krijgt in de volgende verkiezingen.

Fractie

Voor veel eilanden zijn die kortdurende post-hurricane geldinjecties veel belangrijker dan langetermijndeals met het IMF of met het Europese of Amerikaanse moederland. De schade op Sint Maarten na orkaan Luis in 1995 bijvoorbeeld was 1‚3 miljard euro‚ maar Nederland betaalde daar maar 60 miljoen euro aan mee. Een fractie. Bovendien vertrouwde Nederland dat geld niet toe aan het bestuur van Sint Maarten‚ want dat was corrupt‚ zei Nederland. Intussen verzekerde Nederland zich ervan dat het leeuwendeel van die 60 miljoen euro ten goede kwam aan Nederlandse aannemers en leveranciers.

Bemoeizucht

Ook tussen orkanen door snuffelen Nederlandse rechercheurs rond op Sint Maarten‚ permanent op zoek naar fraude en vriendjespolitiek. Bemoeizucht‚ volgens Sint Maartense bestuurders. In april dit jaar installeerde minister Plasterk nog een ‘integriteitskamer’ op Sint Maarten en daarvóór was er onderzoek naar banden tussen Sint Maartense politici en zakenlui en de Siciliaanse maffia. De miljardairs op Sint Maarten‚ de eigenaren van de casino’s‚ luxe resorts‚ duty free winkelcentra en jachthavens halen hun schouders op over de Nederlandse inspecteurs. Hun geld komt niet van een Nederlands ministertje.

Corruptie en orkanen zijn twee handen op één buik‚ weten ze in het hurricane-gebied

Over de wederopbouwcommissie die Nederland na Luis installeerde om de bestedingen van de Nederlandse hulpfondsen te controleren‚ malen ze ook niet. Zo’n commissie zal er nu na Irma ook wel weer komen‚ maar corruptie en orkanen zijn twee handen op één buik‚ weten ze in het hurricane-gebied. Moeilijk is het frauderen niet. De Amerikaanse National Weather Service bijvoorbeeld geeft de lijsten met namen die ze voor hurricanes reserveren al jaren van tevoren vrij. Dat we in het jaar 2021 Hurricane Linda krijgen‚ weten we nu al. Domeinnamen als ‘Irma Relief’ en ‘Help Harvey’ werden lang geleden al opgekocht. Rondom hurricane Katrina (2005) telde het Amerikaanse National Center for Disaster Fraud (NCDF) meer dan vijfduizend dubieuze Katrina-fondsenwervingsites.

Tot de dag van vandaag is 12 miljard dollar aan post-Katrina hulpfondsen‚ wederopbouwfondsen en schade-uitkeringen vermist of nooit verantwoord; 10‚6 miljard dollar daarvan verdween via grote Amerikaanse aannemersbedrijven en corrupte ambtenaren en 1‚4 miljard via ‘Jan-met-de-pet’‚ particulieren die hun kans schoon zagen om van onterecht uitgekeerd verzekeringsgeld een paar dromen waar te maken. Ze kochten er bijvoorbeeld een seizoenskaart voor de American Football-competitie‚ een scheidingsadvocaat‚ een vakantie op Hawaï of een kratje Dom Pérignon van. Dat soort bonnetjes worden nog steeds onderzocht. Het mag allemaal niet‚ maar je gunt het ze toch een beetje.

Toeristeninkomsten

Met 40 duizend inwoners is Sint Maarten nauwelijks groter dan Meppel of Sneek. Sinds Irma vertrokken gemiddeld duizend mensen per dag‚ omdat ze hun inkomsten uit gemiddeld 2 miljoen toeristen per jaar kwijt zijn. Er komt daarmee ruimte voor dromen op het doorgaans propvolle eiland. Sint Maartenaren die geen goed verzekerde miljardair met een casino zijn‚ maar die in een platgewaaide sloppenwijk wonen‚ fantaseren over een nieuw en verbeterd land‚ waarin niet alle hulpmiljoenen naar Nederlandse aannemers gaan‚ maar ook een beetje naar hén. En ze hopen op prijsdalingen‚ zodat ze misschien eindelijk ook wat grond kunnen kopen. Orkanen als gelijkmakers en niet alleen als met-de-grond-gelijkmakers‚ zou dat niet fijn zijn?

Wordt Vervolgd, oktober 2017