Formeren met principes – column van Eduard Nazarski

‘Vanuit principes kun je soms tot zeer werkbare zaken komen.’ Die ware woorden sprak Alexander Pechtold onlangs in het Kamerdebat over de mislukte formatie. De onderhandelingen hierover‚ zoveel is wel duidelijk‚ zijn vooral stukgelopen op migratie. Sommige partijen willen vluchtelingen en migranten zo veel mogelijk buiten onze grenzen houden.

Als ik op basis van mediaberichten de besprekingen tussen VVD‚ CDA‚ D66 en GroenLinks reconstrueer‚ dan constateer ik een stap naar de meest vergaande ondermijning van het asielbeleid. Het gaat om plannen waarbij het weren van mensen het hoogste doel is. Als mensen al naar Europa komen‚ hoeft Nederland ze niet op te vangen. Ze zijn immers door andere landen gereisd waar ze ook hadden kunnen blijven. Dat veel van die landen onveilig zijn‚ lijkt niet ter zake te doen. En een aantal partijen gaat liefst nog een stap verder. Zij willen het asielzoekers van buiten Europa onmogelijk maken om binnen de EU asiel aan te vragen. In feite zouden we dan van een restrictief toelatingsbeleid – dat we al jaren hebben – naar een inhumaan afweerbeleid gaan.

Elke regering die voor de opgave staat migratie in goede banen te leiden‚ wordt geconfronteerd met grote dilemma’s. Bevordert hulp aan bootvluchtelingen mensensmokkel? De bootvluchtelingen die ik sprak op Lampedusa‚ Sicilië en Lesbos wisten dat de overtocht levensgevaarlijk zou zijn. Dat ze bereid waren hun leven te wagen‚ zegt iets over de uitzichtloosheid waarin ze verkeerden. Juist door legale asielaanvragen onmogelijk te maken‚ bevordert de EU mensenhandel.

Sommige partijen willen van een restrictief toelatingsbeleid naar een inhumaan afweerbeleid

Een tweede dilemma: zijn niet veel mensen die de overtocht wagen economische migranten? Natuurlijk zijn die er‚ maar een asielprocedure kan juist onderscheid maken tussen economische en politieke vluchtelingen. Een groot deel van de mensen die de oversteek maken krijgt overigens een vluchtelingenstatus.

Zet die dilemma’s af tegen de uitsluiting en de vernedering die veel vluchtelingen ondergaan. Vluchtelingenkampen zonder enig zicht op een menswaardige toekomst voor de bewoners vormen niet alleen een humanitair probleem‚ ze zijn ook een voedingsbodem voor radicalisering. Dat zouden politici zich moeten realiseren. Het beeld van de superieure moraal van je eigen samenleving stelt niets voor als de mensen daarbuiten je koud laten. Opvang‚ onderwijs en op langere termijn integratie: dat is wat vluchtelingen nu nodig hebben.

Vanuit principes kunnen we inderdaad tot werkbare oplossingen komen. Op basis van het VN-Vluchtelingenverdrag kan en moet Nederland zich daarvoor inzetten. Dát zou de opdracht moeten zijn voor de partijen die onderhandelen over een te vormen coalitie.

Wordt Vervolgd, juni 2017