De Hel

Denkend aan Syrië schoot me De Hel van Dante te binnen. Dat boek verscheen zevenhonderd jaar geleden. In Dantes hel lijden degenen die zich aan iets schuldig hebben gemaakt onder precies datgene waaraan ze schuldig waren. Wie nutteloos gewin najaagde‚ is eeuwig gedwongen te blijven jagen‚ achtervolgd door wespen. Wie verraad pleegde of brand stichtte of zijn ziel verkocht aan de duivel‚ die zal tot in lengte van dagen worden achtervolgd door verraad of vuur of de duivel.

Boven de toegangspoort van Dantes Inferno staat ‘Laat alle hoop varen’. De hel zelf heeft negen kringen. In de bovenste kringen wonen de zielen van mensen die gewone misdrijven hebben gepleegd‚ zoals diefstal of corruptie. Bij elke kring die Dante dieper afdaalt‚ ziet hij meer van de onderliggende misdadigheid. De hebzuchtigen die ten koste van alles hun eigen gewin najagen. De leugenaars die met hun misdaden proberen weg te komen. De grote dieven‚ de doortrapte raadgevers‚ de moordenaars ook. En helemaal beneden‚ bij de duivel‚ zitten degenen die hun eigen verwanten en landgenoten vermoordden.

Dat is Syrië vandaag de dag. Corruptie‚ bedrog en hebzucht waren er al decennia‚ net als repressie. Vier jaar geleden begon de oorlog. Nu zijn we getuige van het uitmoorden van dorpen‚ onthoofdingen‚ bombardementen van olievaten gevuld met springstof en metaaldelen. Buitenlandse ‘raadgevers’ spelen een macaber spel in het land. Er zijn 6‚5 miljoen mensen gevlucht binnen Syrië zelf en wellicht vier miljoen trokken er naar het buitenland. Libanon herbergt 715 keer zoveel Syrische vluchtelingen als heel Europa.

De hel‚ dat is ook wat er door me heen ging toen ik eind april in Zuid-Italië de verhalen hoorde van bootvluchtelingen. Gevechten om het laatste drinkwater‚ mensen die voor je ogen verdrinken terwijl je jezelf blijft vastklampen aan een jerrycan. Zo mogelijk nog ijzingwekkender zijn de verhalen over de wreedheden in Libië‚ waar mensen worden opgesloten in barakken en maandenlang worden afgeperst en mishandeld totdat ze op een gammel bootje kunnen stappen.

Dante ging na zijn tocht door de hel de louteringsberg op‚ waar er plaats is voor verzoening. Misschien is daarvan iets denkbaar in Syrië. We zien groepen mensen die proberen iets van waardigheid en saamhorigheid te herstellen; die enclaves van vrede proberen vast te houden. Laat Europa niet wegkijken. We kunnen de verhalen vertellen en protesteren tegen wat afschuwelijk is. En bovenal kunnen we daadwerkelijke hulp bieden.