De een zijn held, de ander zijn schurk
Kun je een held zijn als je geweld hebt gebruikt? In de ogen van je slachtoffers ben je dat in elk geval niet. Tegelijkertijd zijn er situaties denkbaar, waarin je juist laf bent als je géén geweld gebruikt. Denk aan voorbijgangers die wegkijken als iemand in elkaar wordt geslagen.
Er zijn massa’s mensen die popsterren en voetballers heroïsche kwaliteiten toedichten. Zo wordt Wim Kieft nog dagelijks eraan herinnerd dat hij in 1988 tegen Ierland het doelpunt maakte waardoor Nederland in de halve finale kwam van het – later gewonnen – EK voetbal. Zelfs tijdens een bezoek aan Auschwitz vroeg een Nederlander of hij met Kieft voor de poort van het vernietigingskamp op de foto mocht‚ graag met de letters Arbeit macht frei duidelijk in beeld.
Zijn de mensenrechtenactivisten voor wie Amnesty actievoert altijd helden? De leden van de Russische punkband Pussy Riot zijn zeker moedig. Ik weet niet of ík me zou durven uitspreken tegen een regime‚ in de wetenschap dat ik daardoor in een strafkamp zou belanden. Maar hoe heroïsch was het van de drie punkbandleden om een kerkdienst te verstoren? Toch worden zij massaal gesteund‚ ook door popsterren als Madonna‚ Bruce Springsteen en Sting – anders dan veel onbekendere mensen‚ die óók in kampen verdwenen omdat ze kritiek hadden op hun regering.
De een zijn held is de ander zijn schurk. Radovan Karadžic´ wordt door veel Serviërs aanbeden‚ terwijl hij volgend jaar waarschijnlijk wordt veroordeeld voor gruweldaden. Naar de man achter de Armeense genocide zijn in Turkije straten vernoemd‚ terwijl een ambtenaar die zich ertegen verzette in de vergetelheid raakte. Ook het heldendom van vlieger Paul Tibbets bleek eindig. Na zijn dood in 2007 werd hij in besloten kring begraven en kreeg zijn graf geen steen. De vliegenier vreesde dat zijn graf anders door demonstranten zou worden bezocht.
