De draak van Poetin

De Russische journaliste Anna Politkovskaja interviewde in 2004 de destijds 27-jarige Tsjetsjeense krijgsheer Ramzan Kadyrov. Het was een ijzige ontmoeting.

De latere president van Tsjetsjenië had het niet zo op met de kritische verslaggever en noemde haar ‘een vijand van het Tsjetsjeense volk’. De journaliste schreef over hem: ‘Het Kremlin heeft zich over een babydraak ontfermd en moet hem nu blijven voeden‚ anders zet hij alles in brand.’ Twee jaar later werd Politkovskaja in Moskou doodgeschoten. Brein achter de moord zou Kadyrov zijn geweest‚ die inmiddels als stroman van het Kremlin de macht had gekregen in Tsjetsjenië.

Dat Kadyrov op zijn tijd vuur spuugt‚ komt Poetin goed uit. Na twee bloedige burgeroorlogen die het Kremlin in de jaren negentig voerde met Tsjetsjeense separatisten‚ laat hij nu Kadyrov het vuile werk opknappen. Sinds zijn aanstelling heeft Kadyrov talloze politieke tegenstanders uit de weg geruimd. En met goed geoliede propaganda zorgt hij ervoor dat Poetin nergens zo populair lijkt te zijn als in de ooit afvallige deelstaat. Overal klinkt de boodschap dat Poetin en Kadyrov Tsjetsjenië na de oorlog weer hebben opgebouwd met de prachtigste wolkenkrabbers.

Achter die façade schuilt een ontwrichte samenleving‚ blijkt uit de documentaire Chechnya: War Without Trace. Een activist zegt in de film dat Kadyrov ‘een trots volk heeft veranderd in een groep bange mensen‚ die zelfs vrezen voor zijn schaduw’.

De dreigementen van de Tsjetsjeense president beperken zich niet tot zijn eigen politieke tegenstanders. Ook oppositieleden in Moskou moeten hem vrezen. Begin dit jaar bood Kadyrov hun een behandeling aan in Tsjetsjeense psychiatrische klinieken en beloofde ‘niet zuinig te zullen zijn met injecties’. Eerder zei de Tsjetsjeense parlementsvoorzitter al dat hij ‘honden’ wilde loslaten op de Russische oppositieleider Aleksej Navalny.

Het is de vraag of Poetin ook blij is met déze intimidatie. Ze lijkt in zijn voordeel‚ maar er zijn ook Kremlin-watchers die denken dat Poetin Kadyrov niet meer in de hand heeft. Zo maakte de Tsjetsjeense president de afgelopen maanden openlijk ruzie met de veiligheidsdienst FSB‚ omdat die zich te veel met zijn beleid zou bemoeien.

Ontslaan kan Poetin hem echter niet. Kadyrovs vertrek zou tot een nieuwe Tsjetsjeense oorlog kunnen leiden en dat is het laatste wat Poetin kan gebruiken. En dus zal het Kremlin de Tsjetsjeense draak nog een tijdje aan de borst moeten koesteren.