De boodschap van Wiesel – Column van Eduard Nazarski

Elie Wiesel‚ overlevende van Auschwitz‚ zei bij de aanvaarding van de Nobelprijs voor de Vrede in 1986: ‘Als je niet de macht hebt de dingen te veranderen‚ moet je in elk geval de moed hebben ertegen te protesteren.’ De voorzitter van Amnesty’s Amerikaanse sectie haalde dit citaat aan in Albuquerque (New Mexico)‚ waar hij half maart de jaarlijkse ledenvergadering toesprak.

Wiesel overleed in juli vorig jaar‚ 87 jaar oud. Hij liet meer dan vijftig boeken na. Hij muntte het woord Holocaust tot de wereldwijd gebruikte term voor de vernietiging van Joden in de Tweede Wereldoorlog. Hij werd in 1963 Amerikaans staatsburger en wilde dat blijven‚ dus wees hij later een verzoek af van de Israëlische regering om daar president te worden.

Wiesel was overtuigd Amerikaan. Voor hem‚ zoals voor miljoenen andere nieuwkomers‚ maakten de Verenigde Staten een belofte waar. ‘Geef mij jouw vermoeiden‚ jouw armen‚ jouw massa’s die verlangen om vrij te ademen’‚ staat er uitnodigend op het Vrijheidsbeeld.

Maar zo voelt het nu niet‚ op deze Amnesty-vergadering en elders. Er is enorm veel teleurstelling en boosheid‚ over president Donald Trump en over diens toon. Op de Amerikaanse tv zie je die president veel vaker dan bij ons‚ met weer een nieuwe maatregel‚ of weer een nieuw incident. Talloze Amerikanen lijken bevangen door ontreddering en schaamte over hun land. Geregeld werd ik in Albuquerque aangesproken door mensen die zeiden het te waarderen dat ik in deze voor hen barre tijden naar de vergadering was gekomen. Amnesty-leden liepen rond in T-shirts met de tekst Resistance is a Human Right.

Amnesty VS is zeer bezorgd over aantasting van het recht op vreedzame demonstratie‚ en niet minder over de muur met Mexico en het geplande inreisverbod voor burgers van zes moslimlanden. Dat laatste raakt ook Amnesty: een Iraans lid van Amnesty’s internationale bestuur moet verstek laten gaan bij de komende internationale vergadering in Sri Lanka‚ uit angst na afloop niet meer terug te mogen naar de VS‚ waar hij al achttien jaar woont.

Elie Wiesel is ontelbare keren aangehaald. De Holocaust is ons sterkste symbool voor onrecht. Maar in Albuquerque besefte ik weer hoe wijd Wiesels boodschap reikt. Elk onrecht vraagt immers om protest. Je kunt beginnen met een T-shirt. En je kunt doorgaan met internationale campagnes of een aanklacht bij het Hooggerechtshof. Behalve ontreddering is in de VS ook een nieuw elan voelbaar. Respect voor mensenrechten blijkt helemaal niet zo vanzelfsprekend. Maar het geeft hoop dat zoveel mensen bereid zijn daartegen te protesteren.

Tekst: Eduard Nazarski
Wordt Vervolgd, maandblad over mensenrechten, april 2017

Wordt Vervolgd, april 2017