Arnon Grunberg
© Jitske Schols

Column Arnon Grunberg: racial profiling is niet meer van deze tijd

Racial profiling is een thema dat om de zoveel jaar opduikt, schrijft Arnon Grunberg. Niet zo lang geleden veroorzaakte het heftige discussies in New York omdat een rechter had bepaald dat het aanhouden en fouilleren van burgers door de politie op illegale‚ namelijk raciale‚ gronden gebeurde.

Zwarte mannen hadden veel meer kans door de politie te worden aangehouden en te worden gefouilleerd dan blanke mannen. In de jaren negentig werkte een vriendin van mij bij de beveiliging op Schiphol. Zij vertelde dat passagiers uit bepaalde landen‚ alleen al omdat ze uit die landen kwamen‚ een risicogroep vormden en aan nauwgezettere controle werden onderworpen. Het is  misschien geen racial profiling‚ maar het komt er wel bij in de buurt.

Wijzelf zouden moeten toegeven dat wij dikwijls‚ vermoedelijk onbewust‚ aan racial profiling doen‚ bijvoorbeeld bij het inschatten van gevaar. In een steeg zullen veel mensen een blanke man in pak minder gevaarlijk vinden dan een sjofele jongeman die zo te zien uit Afrika afkomstig is. Het bestrijden van de chaos betekent het indelen van de wereld en die indeling gaat onvermijdelijk gepaard met vooroordelen. Sommige van die  vooroordelen zijn racistisch en dienen bestreden te worden. Al ligt deze bestrijding onder vuur‚ omdat velen het zogenaamde politiek-correcte denken als een juk ervaren.

‘De opvatting dat het onze huidskleur is die van ons een dief maakt‚ is niet meer van deze tijd‘

Zij die privileges hebben‚ willen die niet graag opgeven. Maar de politie heeft een andere verantwoordelijkheid dan een burger. Een burger heeft minder bevoegdheden‚ een burger is geen vertegenwoordiger van de staat die het geweldsmonopolie van die staat ten uitvoer mag brengen. Van de politie mogen wij verwachten dat zij ervan uitgaat dat iedereen onschuldig is tenzij anders bewezen. De cultuur van organisaties als het New York Police Department (NYPD) of welke politieorganisatie dan ook‚ kan geleidelijk racistisch worden. Daarmee is niet gezegd dat elk individueel lid van die organisatie  racistisch is‚ hooguit dat racisme binnen zo’n organisatie een aanvaardbaar en schijnbaar effectief middel is geworden om criminaliteit mee te bestrijden.

Zij die vinden dat men zich niet zo druk moet maken om dergelijke fenomenen‚ beroepen zich veelal op statistieken. Uiteraard‚ zeggen zij‚ wordt een passagier uit Saudi-Arabië  die naar de VS vliegt anders bekeken dan een Luxemburger die op diezelfde vlucht is  geboekt. Criminaliteit komt in bepaalde gemeenschappen vaker voor‚ logisch dat wij mensen die zichtbaar uit die gemeenschap komen anders tegemoet treden.

Ten eerste kunnen statistieken makkelijk verkeerd geïnterpreteerd worden en moet je alleen al daarom voorzichtig zijn met het trekken van verregaande conclusies uit die  statistieken. Ten tweede‚ ook als je bijvoorbeeld in een buurt woont waar de criminaliteit hoger ligt dan in andere buurten van die stad‚ heb je recht om ook daar voor onschuldig te worden aangezien‚ tenzij anders bewezen. De opvatting dat het onze huidskleur is die van ons een dief maakt‚ is niet meer van deze tijd.