Anders is prima‚ ook in New Hope

Transgenders zijn een favoriet doelwit geworden van rechtse politici in de Verenigde Staten. Maar in het dagelijks leven kan het anders. De burgemeester van een conservatief dorp in Texas stelde zich van de ene op de andere dag voor als vrouw – en dat ging prima.

New Hope – Beste bewoners. Ik moet u iets vertellen. Onverschrokken plaatste burgemeester Jeff Herbst (58) eind januari op de website van de gemeente New Hope een bericht aan de zeshonderd inwoners van het in het noorden van Texas gelegen dorp. ‘Ik ben transgender. Twee jaar geleden ben ik‚ gesteund door mijn vrouw‚ dochters en schoonzoon‚ met hormoontherapie begonnen. Toen had ik me niet kunnen voorstellen dat ik burgemeester zou worden.’

Groeten‚ Jess‚ stond onder het bericht. Burgemeester Jeff Herbst was verleden tijd – de eerstvolgende bijeenkomst van de gemeenteraad werd voorgezeten door een vrouw. ‘Het was geweldig’‚ vertelt ze een paar weken later in de Texaanse bungalow waar ze al achttien jaar woont. Daar was ze al langer Jess‚ maar naar haar werk ging ze tot dan toe nog als man. ‘Je zou niet zeggen dat er iets is veranderd. De raadsleden behandelden me niet anders als Jess dan als Jeff. Ik dacht bijna: heb ik m’n make-up wel gedaan?’

Gekonkeld
Zo’n positieve reactie ligt niet meteen voor de hand in New Hope‚ een gehucht in de grootste conservatieve staat van de VS. In het district stemde bij de afgelopen verkiezingen 56 procent op Donald Trump‚ die na zijn aantreden een deel van de door Obama ingevoerde bescherming voor transgenders introk.

Natuurlijk‚ achter haar rug om zal vast gekonkeld zijn‚ erkent Herbst. Ze heeft wat negatieve berichten op sociale media gelezen‚ ook van mensen die persoonlijk tegen haar zeiden dat ze haar keuze respecteerden. En nadat media hadden bericht over haar coming-out‚ kreeg ze een paar nare e-mails. ‘Twee ofzo‚ op dag een. Maar daar stonden tweeduizend positieve berichten tegenover. Soms handgeschreven‚ van kinderen. Dankjewel‚ zeiden ze. Je hebt me geholpen te begrijpen dat ik kan zijn wie ik wil zijn.’

Het liefst zou ik gaan rondhangen bij de senaat van Texas‚ om de senatoren nerveus te maken

Het hielp dat New Hope haar al goed kende. ‘De bewoners weten wie er achter mijn uiterlijk zit en wat ze van me kunnen verwachten. Ik zit al sinds 2003 in de raad.’ En voor die paar raadsleden van wie ze een negatieve reactie vreesde‚ had ze een strategie bedacht. In het bijzijn van hun echtgenotes bracht ze het nieuws. Vrouwen accepteren haar makkelijker‚ had ze gemerkt‚ en dat zet hun echtgenoten aan het denken. Jongeren vinden het ook al snel goed. Tien minuten nadat ze haar twee tienerdochters had ingelicht‚ besloten zij dat het vooral cool was. (‘Ze hebben er lol in om tegen anderen te zeggen: dit is Jess‚ zij is mijn vader.’) Bovendien scheelt het dat ze vol zelfvertrouwen is. ‘Als ik me gedraag alsof er niets aan de hand is‚ reageren anderen vaak ook alsof mijn verschijning doodnormaal is.’

De bewoners van New Hope zijn niet op alle vlakken conservatief‚ voegt Herbst toe. ‘Ze willen niet dat de overheid geld verspilt. Maar dat betekent niet dat ze ook op sociaal vlak conservatieve opvattingen hebben. In het dorp wonen vooral mensen die wat van de wereld gezien hebben. In de omgeving zijn ook mensen die nog niet eens naar Dallas gaan‚ een uur hiervandaan. Maar velen hebben wel ervaring met mensen die anders zijn dan zij. Als ik burgemeester was van een dorp waar niemand ooit buiten Texas zou zijn geweest‚ dan was het een stuk moeilijker geweest.’

Wc-wet
In dertig Amerikaanse staten zouden winkeliers in theorie een bordje met ‘verboden voor homo’s’ of ‘verboden voor transgenders’ bij de deur mogen hangen‚ omdat er geen wet is die specifiek lesbiennes‚ homoseksuelen‚ biseksuelen en transgenders (lhbt’ers) beschermt tegen discriminatie. Ook in de federale Civil Rights Act‚ die in 1964 een einde maakte aan rassenongelijkheid‚ worden lhbt’ers niet genoemd.

Maar dankzij bekende tv-persoonlijkheden als Caitlyn Jenner en Laverne Cox krijgen steeds meer Amerikanen begrip voor de transgendergemeenschap. Herbst vraagt zich af of politici zich dat wel realiseren. De regering-Obama streefde weliswaar naar meer rechten en erkenning. Zo noemde Barack Obama transgenderrechten in een State of the Union en schreef zijn minister van Justitie een memo waarin hij beargumenteert dat de antidiscriminatiebepalingen in de Civil Rights Act wel degelijk ook gelden voor genderidentiteit. Maar in een aantal staten riep dat een sterke tegenreactie op. Het meest in het oog sprong de wet die in North Carolina werd ingevoerd‚ waarin transgenders in openbare gebouwen de wc moeten gebruiken die bij hun ‘biologi- sche geslacht’ past. Onder een nieuwe‚ Democratische gouverneur kwam er in maart een herziene‚ minder vergaande wet. Maar ook daarin staat het gemeenten niet vrij eigen antidiscriminatieregels op te stellen voor de lhbt-gemeenschap.

Mensen hier geven niet om hoe ik eruit zie. Ze maken zich druk om de troep in de tuin van de buren

Na invoering van de wc-wet in North Carolina formuleerde de regering-Obama antidiscriminatierichtlijnen voor scholen. Kinderen mogen zelf hun wc kiezen‚ was de boodschap. Een 17-jarige transgenderjongen uit Virginia‚ Gavin Grimm‚ vocht tot aan het Hooggerechtshof voor zijn recht om de jongenstoiletten te gebruiken‚ ook al is hij geboren als meisje.

Maar toen president Donald Trump de richtlijnen van Obama voor het onderwijs had ingetrokken‚ weigerde het Hooggerechtshof zich nog uit te spreken in de zaak van Gavin Grimm. En in zeventien staten‚ waaronder Texas‚ zijn inmiddels wetsvoorstellen ingediend die vergelijkbaar zijn met de wc-wet van North Carolina.

De impact van zo’n wet kan vernietigend zijn‚ zeggen onderzoekers van Georgia State  University‚ die gegevens van zesduizend volwassen transgenders bestudeerden. Van transgenderstudenten die op hun campus geen toegang kregen tot een toilet of woongebouw dat bij hun genderidentiteit past‚ deed 60 procent een zelfmoordpoging.

Belaagd
Herbst maakt zich zorgen over de tussenoplossing die vaak wordt voorgesteld‚ bijvoorbeeld in het geval van Gavin Grimm: een eigen toilet voor transgenderkinderen. ‘Jij bent raar en anders‚ is het signaal.’ Ze somt nog een reeks bezwaren op. Het argument dat vrouwen beschermd moeten worden tegen transgenders‚ bijvoorbeeld: er is geen enkel bewijs dat vrouwen op het toilet worden belaagd door als vrouw geklede mannen. Er zijn wel veel verhalen over transgenders die aangevallen worden.

Als transmannen en -jongens zoals Gavin Grimm – kort haar‚ zware stem‚ gezichtsbeharing – de dames-wc’s moeten gebruiken‚ is dat juist ongemakkelijk voor de vrouwen en meisjes in de toiletruimte. En‚ vrij essentieel: wie gaat zoiets handhaven? ‘Staat er straks iemand bij de ingang om je geboortebewijs of je genitalia te controleren?’

‘Absoluut bespottelijk’‚ noemt Jess Herbst het voorstel in haar eigen Texas. ‘Het liefst zou ik gaan rondhangen in het herentoilet in het Capitool in de Texaanse hoofdstad Austin‚ om de senatoren nerveus te maken. “Willen jullie mij echt hier m’n lipstick laten bijwerken?”‚ zou ik ze vragen‚ haha.’ Herbst sprak over haar ervaringen in hoorzittingen over het wetsvoorstel in de Texaanse Senaat‚ gesteund door lobbyisten uit de zakenwereld. Zij vrezen miljarden te verliezen als de wet wordt aangenomen en bedrijven en sportevenementen daarom de staat zullen boycotten‚ zoals in North Carolina gebeurde. Onder meer de basketbalcompetitie NBA wilde er na de invoering van de wc-wet geen finales meer spelen‚ popster Bruce Springsteen zei een concert af‚ en Pay- Pal en Deutsche Bank annuleerden uitbreidingsplannen. Het leidde ertoe dat ook in Texas een alternatief werd bedacht‚ weer naar voorbeeld van North Carolina. In het nieuwe voorstel‚ waarover nog wordt gedebatteerd‚ zou ook Texas de antidiscriminatiewetten die steden eigenhandig hebben ingevoerd schrappen.

Herbst blijft hoopvol. ‘We zijn aan de winnende hand‚ maar het is nog niet voorbij.’ Voor haar komt de echte acceptatietest volgend jaar‚ als ze herkozen moet worden. ‘Mijn genderidentiteit zal best een rol gaan spelen’‚ voorspelt ze. ‘Maar ik denk dat mijn kansen meer afhangen van mijn tegenstander‚ en van wat ik tussen nu en de verkiezingsdag doe.’ Ze verhaalt trots over de bezem die ze door het lokale bestuur heeft gehaald‚ dat haar voorganger 26 jaar als een luie monarch had laten versloffen. ‘Mensen hier geven niet om hoe ik eruitzie. Ze maken zich druk om de troep in de tuin van de buren‚ die ik na jaren eindelijk heb laten opruimen.’