‘Saudi-Arabië boekt belangrijke vooruitgang’
De Saudische kroonprins heeft sinds zijn aantreden hervormingen ingevoerd. Zo mogen vrouwen nu autorijden en naar de bioscoop. ‘Grote stappen vooruit’, aldus de Saudische ambassadeur in Den Haag. Aan de andere kant zijn er sterke signalen dat de repressie onder de kroonprins vooral is toegenomen. ‘Haast elke nog vrije activist is opgepakt, ook veel vrouwen.’
VOOR: Mr. Abdulaziz bin Abdullah Abdulaziz Abohaimed, ambassadeur van Saudi-Arabië in Den Haag
Waarom meer mensenrechtenorganisaties?
‘Saudi-Arabië realiseert belangrijke vooruitgang, ook op mensenrechten. We hebben een nationaal mensenrechtencomité en de Human Rights National Society. Burgers mogen een eigen organisatie oprichten, mits zij aan de regels voldoen. Maar waarom zouden we meer mensenrechtenorganisaties nodig hebben? De regering en kroonprins Mohammed bin Salman doen hun best naar het volk te luisteren.’
De kroonprins gaat zijn volk vooruit
‘Hervormingen gaan niet vanzelf. Er is veel binnenlands verzet geweest tegen het opheffen van het autorijverbod voor vrouwen deze zomer. Sommige burgers vreesden de gevolgen van meer auto’s op de weg, meer files en meer ongelukken met vrouwen achter het stuur. Ze vonden een einde aan het verbod te prematuur. Maar de meeste Saudi’s hebben het nu geaccepteerd. De kroonprins gaat zijn volk vooruit. Voor sommigen gaat hij te snel.’
Vrouwen en studenten
‘Steeds meer vrouwen zitten op belangrijke posities, in de Shura (parlement/adviesraad, red.), maar ook in de top van het bedrijfsleven. Saudi-Arabië investeert veel in onderwijs en gezondheidszorg. Dankzij een studiebeurzenprogramma studeren steeds meer jongeren in het buitenland. We hebben ook vierhonderd Saudische studenten geneeskunde in Groningen en Maastricht.’
Het is een andere cultuur
‘Saudi-Arabië heeft een andere cultuur en geloof, en andere waarden en normen. Elk land ontwikkelt zich op zijn eigen manier en snelheid. Organisaties als Amnesty moeten dat respecteren en ons geen waarden willen opdringen. Over zaken als de doodstraf verschillen we van mening. Mensen die met hun woorden aan de vrijheid van anderen raken, moeten worden gecorrigeerd. Maar ze hebben recht op een advocaat, aangewezen door het ministerie van Justitie. Ik doe geen uitspraken over lopende rechtszaken, zoals die van de blogger Raif Badawi en Loujain al-Hathloul, die nu gevangenzitten. We zullen horen wat de rechter over hen besluit.’
TEGEN: Floor Beuming Senior-medewerker Saudi-Arabië, Amnesty Nederland
Repressie juist toegenomen
‘Vrouwenrechten zijn een veilig onderwerp, praktisch voor de economie en een garantie voor westerse aandacht. Maar onder de Saudische kroonprins Mohammed bin Salman is de repressie alleen maar toegenomen. Haast elke nog vrije activist is opgepakt, ook veel vrouwen. Dat is nieuw: voorheen belandden vooral mannen in de cel. De regering is bang dat de opheffing van het rijverbod een opstapje is naar de grotere vraagstukken, zoals het voogdijsysteem. Vrouwen mogen niet reizen, studeren, een paspoort aanvragen of een rekening openen zonder de toestemming van een mannelijk familielid.’
Onduidelijk wat strafbaar is
‘Liefdadigheidswerk is toegestaan, maar in de praktijk riskeer je vervolging als je opkomt voor bijvoorbeeld mensenrechten. De aangescherpte wetten tegen terreur en internetcriminaliteit zijn vaag, waardoor burgers niet weten wat wel of niet strafbaar is. Samenkomen, het contact hebben met Amnesty of een kritische tweet versturen is al verboden. Bots worden ingezet om sociale media te controleren.’
Strafrecht gebaseerd op de sharia
‘Activisten zitten zonder eerlijke rechtszaak vast, vaak zonder aanklacht en advocaat. Het land voert wereldwijd – na China en Iran – de meeste executies uit, vaak met bekentenis na marteling. Het strafrecht is gebaseerd op de sharia, en veel shariaregels zijn niet in wetten vastgelegd. Rechters hebben grote vrijheid te bepalen wat strafbaar is. Zo kreeg Essam Koshak zes jaar gevangenschap voor tweets waarin hij opriep tot een einde aan het mannelijke voogdijschap over vrouwen.’
Bron van onrust en frustratie
‘Verandering gaat langzaam, maar is onvermijdelijk. Zo’n 70 procent van de Saudi’s is jonger dan 30, een derde zit werkloos thuis en veel op het internet en Twitter. Zij weten wat er in de wereld te koop is, maar mogen zelf niets: een bron van onrust en frustratie. Zij zijn niet uit op een revolutie, maar willen vrijheid en een toekomst.’
