Human rights capacity-building programme
HURICAP heeft als doel om de capaciteit van nationale en lokale mensenrechtenorganisaties en activisten in Afrika en het Midden-Oosten te versterken, zodat zij effectiever voor de mensenrechten in hun eigen gemeenschappen kunnen opkomen.
In samenwerking met lokale partners en nationale en regionale Amnesty-kantoren ontwikkelt HURICAP projecten voor een à drie jaar. Hierbij worden onder andere afspraken gemaakt over training, coaching, financiële en materiële ondersteuning, maar ook over te behalen resultaten. Daarnaast ontwikkelt HURICAP trainingsmateriaal en handboeken, die bedoeld zijn om lokale mensenrechtenactivisten handvatten te bieden om specifieke mensenrechtenkwesties te onderzoeken en aan te kaarten.
HURICAP is ontstaan uit het Special Programme on Africa (SPA), dat in 1994 door Amnesty Nederland en het Amnesty-hoofdkantoor in Londen werd opgericht als reactie op de vele terugkerende conflicten en massale mensenrechtenschendingen in Sub-Sahara Afrika. SPA had als doel om nieuwe methoden te ontwikkelen om de mensenrechtenbeweging in Afrika te versterken.
Het probleem
In veel landen in Afrika en het Midden-Oosten is de overheid onvoldoende in staat of niet bereid om de mensenrechten van de bevolking te waarborgen, terwijl zij zich hier vaak wel aan gecommitteerd heeft door het ondertekenen van internationale verdragen en door deze rechten vast te leggen in nationale wetgeving. Vooral in landen die worden gekenmerkt door dictatoriale regimes, diepgewortelde armoede, ongelijkheid en gewapende conflicten worden de rechten van de bevolking op grote schaal geschonden. Lokale activisten en organisaties die zich inzetten voor de rechten van hun gemeenschappen, beschikken veelal over te weinig capaciteit in termen van vaardigheden, kennis en materiële armslag om dit effectief te doen.
Ons doel
HURICAP wil de capaciteit van nationale en lokale mensenrechtenorganisaties en -activisten versterken, zodat zij beter in staat zijn om – waar nodig – kennis en bewustzijn over mensenrechten te verspreiden, schendingen vast te leggen en deze bij de juiste instanties aan te kaarten, oplossingen voor mensenrechtenkwesties te faciliteren en de toegang tot rechtspraak te verbeteren. Het uiteindelijke doel is dat overheden hun verplichtingen nakomen, de schendingen stoppen, daders worden berecht en dat gerechtigheid wordt behaald voor slachtoffers en hun families.
Wat doet Amnesty?
Capaciteitsversterking van partnerorganisaties
HURICAP versterkt de capaciteit van lokale partnerorganisaties en mensenrechtenactivisten door training, coaching, advisering en de ontwikkeling van trainingsmateriaal, en biedt, waar nodig, financiële en materiële ondersteuning.
Op dit moment ondersteunt HURICAP diverse partnerorganisaties in onder andere Uganda, Sudan, Zuid-Sudan, Ethiopië, de Democratische Republiek Congo (DRC) en Mali bij het in beeld brengen en aankaarten van mensenrechtenschendingen die door vertegenwoordigers van de overheid en/of door gewapende groeperingen gepleegd zijn. Denk aan wrede, onmenselijke of onterende behandeling, seksueel geweld, willekeurige moorden, verwoesting of confiscatie van eigendom, inperking van de bewegingsvrijheid, willekeurige vrijheidsberoving, arrestaties en detentie. HURICAP traint lokale mensenrechtenverdedigers in het monitoren, documenteren en rapporteren van dit type mensenrechtenschendingen. Zo leren partners het verschil tussen mensenrechtenschendingen en andere vormen van wetsovertredingen, waaronder misdrijven, en leren ze hoe zij bewijsmateriaal kunnen verzamelen dat voor rechtsvervolging gebruikt kan worden. Zo leren ze hoe ze slachtoffers van schendingen kunnen benaderen en interviewen, hoe ze verzamelde gegevens veilig kunnen opslaan, en hoe je betrouwbare rapportages schrijft. Daarnaast wordt er veel aandacht besteed aan de veiligheid van de mensenrechtenverdedigers zelf, hun families en hun contacten.
Ook versterkt HURICAP de capaciteit van partnerorganisaties in landen als Burkina Faso, Burundi en Zimbabwe op het gebied van sociale, economische en culturele rechten, zoals het recht op arbeid, sociale zekerheid, toereikende voeding, huisvesting, gezondheidszorg, onderwijs, water en sanitaire voorzieningen. Landen die het Internationale Verdrag voor Economische, Sociale en Culturele Rechten hebben ondertekend, hebben zichzelf verplicht stappen te ondernemen om met de maximaal beschikbare middelen deze rechten te realiseren. Dat mag deels geleidelijk, op progressieve wijze.
Druk uitoefenen op overheden
Maar wat betekent dit nu in de praktijk? Wat wordt verstaan onder maximaal beschikbare middelen? En onder ‘progressieve wijze’? In samenwerking met HURICAP leren partnerorganisaties welke verplichtingen hun overheden zijn aangegaan door dit verdrag en gerelateerde verdragen te ondertekenen. Zo leren zij in kaart te brengen op welke terreinen hun overheid er niet in slaagt om deze rechten te beschermen, te respecteren en te vervullen, en bevindingen in rapporten vast te leggen en deze te delen met relevante instanties, zoals de Verenigde Naties en de Afrikaanse Unie. Met de verzamelde, betrouwbare informatie kan druk uitgeoefend worden op overheden om voorzieningen te treffen om deze rechten te waarborgen.
Ontwikkeling nieuwe programma’s
HURICAP ontwikkelt ook programma’s op het gebied van bedrijven en mensenrechten, om gemeenschappen weerbaar te maken tegen de macht van bedrijven. Een programma voor effectieve beleidsbeïnvloeding en campagnevoeren (advocacy and campaigning) is ook in ontwikkeling.
Bekijk het filmpje over het werk van HURICAP waarin getrainde mensenrechtenmonitors in Zuid- Kordofan (Sudan) aan het woord zijn. Het is gemaakt met de medewerking van ASN Bank, die HURICAP’s werk in Sudan, Zuid-Sudan en de Democratische Republiek Congo (DRC) financieel ondersteunt.
Aanpak
HURICAP richt zich vooral op rurale gebieden, waar nationale en internationale (mensenrechten-) organisaties minder aandacht aan besteden en waar de kennis en capaciteit op het gebied van mensenrechten vaak niet in verhouding staan tot de ernst van de problematiek.
HURICAP traint niet willekeurig iedere organisatie en verzorgt in principe geen ad hoc-trainingen. Eén training is namelijk niet genoeg om capaciteit van organisaties blijvend te veranderen. Bovendien is capaciteitsversterking meer dan alleen training. Het vraagt ook om coaching, advisering, effectief netwerken, fondsenwerving en mogelijk financiële en materiële ondersteuning. HURICAP ontwikkelt daarom met zijn partners middellange termijnprogramma’s, om de kwaliteit van het werk over een langere periode te waarborgen. Daarnaast vindt er voorafgaand aan het besluit om met een lokale partner in zee te gaan altijd een uitgebreide context- en partneranalyse plaats. HURICAP werkt samen met nationale en regionale Amnesty-kantoren in Afrika en het Midden-Oosten, die op hun beurt met deze lokale partners werken ten behoeve van onderzoek en campagnes.
Voor de training van zijn partnerorganisaties heeft HURICAP een netwerk van (Frans- en Engelstalige) Afrikaanse trainers ter beschikking.
Ontwikkelingen
Burundi
In de afgelopen jaren heeft HURICAP een groot aantal organisaties en activisten getraind en toegerust, waardoor zij nu veel beter in staat zijn om onderzoek te doen naar schendingen, de publiciteit te zoeken en voor hun rechten op te komen. Zo gebruiken zij hun kennis en vaardigheden om hun medeburgers te informeren over de rechten die zij hebben en spreken lokale autoriteiten hierop aan. Een goed voorbeeld is het programma in Burundi. Binnen dit programma hebben getrainde vrijwilligers duizenden mensen in het land weten te bereiken. Daarnaast werden er ook speciale sessies georganiseerd voor lokale autoriteiten met als resultaat dat deze groep inzag dat zijzelf inderdaad verantwoordelijk waren voor bepaalde mensenrechtenschendingen.
Midden-Oosten en Afrika
Gezien de jarenlange ervaring in conflict- en postconflictgebieden heeft HURICAP in 2016 een start gemaakt met het opzetten van een capaciteitsversterkingsprogramma in het Midden-Oosten en Noord-Afrika (de zogenaamde MENA-regio). Begin 2017 zal een pool van Arabisch sprekende trainers worden opgeleid in de trainingsmethoden die HURICAP gebruikt. Daarnaast zal hun kennis in het monitoren, documenteren en rapporteren van mensenrechtenschendingen worden aangescherpt. In de loop van 2017 zal HURICAP met behulp van deze nieuwe trainerspool nog enkele trainingen faciliteren ter versterking van lokale partnerorganisaties en activisten uit onder andere Syrië, Egypte en Irak. Vanaf 2017 zal HURICAP ook gaan werken met lokale mensenrechtenorganisaties in Gambia, de Centraal-Afrikaanse Republiek, Somalië/Somaliland en het noorden van Kameroen.
Advocacy & campaigning
In 2016 heeft HURICAP ook belangrijke stappen gemaakt in het ontwikkelen van capaciteitsversterkende programma’s op het gebied van beleidsbeïnvloeding en campagnevoeren (advocacy & campaigning) en op het gebied van bedrijven en mensenrechten. Zo heeft HURICAP een pilot-training in Uganda georganiseerd om zijn lokale partners meer inzicht te geven in hoe zij strategisch campagne kunnen voeren voor meer respect en bescherming van hun rechten. In 2017 zal deze pilot-training verder worden getest en ontwikkeld, zodat die nog beter aansluit op de behoeften van onze partners in andere landen.
Nieuwe handboekserie in ontwikkeling
Daarnaast heeft HURICAP het eerste deel van een nieuwe handboekserie over mensenrechten en bedrijven ontwikkeld. Dit eerste deel legt op eenvoudige wijze uit hoe bedrijven betrokken kunnen zijn bij mensenrechtenschendingen en welke mechanismen er bestaan voor lokale mensenrechtenactivisten om deze schendingen aan te kaarten. In 2017 zal een tweede deel worden geschreven met als doel mensenrechtenactivisten meer inzicht te geven in de acties die zij kunnen ondernemen als een bedrijf de rechten van hun gemeenschap niet respecteert.
