Afghanistan: Taliban moeten meisjes direct weer naar school laten gaan
Meisjes moeten in Afghanistan direct weer naar de middelbare school kunnen gaan om hun onderwijs te hervatten. Amnesty International sprak met leerlingen en leraren over bedreigingen en geweld door de Taliban en het stilstaan van de ontwikkeling van vrouwelijke middelbare scholieren in het land.
Terwijl jongens sinds 17 september weer naar school kunnen gaan, blijft de Taliban beweren dat er eerst een ‘veilige leeromgeving’ nodig is voordat meisjes in de schoolbanken kunnen terugkeren. Maar uit de meer dan 20 interviews die Amnesty International afnam met leerlingen, leraren en schooldirecteuren blijkt dat juist intimidatie door de Taliban zorgt dat het aantal leerlingen dat naar school gaat nog steeds laag is, zeker onder meisjes.
Deuren gesloten voor meisjes
Enkele middelbare scholen hebben meisjes wel weer toegelaten, zoals in de hoofdstad Kabul en de provincies Kunduz, Balkh en Sar-e Pul, maar het overgrote deel in Afghanistan houdt de deuren gesloten voor meisjes.
‘Mag ik weer naar school gaan of niet? Dat is mijn grootste zorg’, zegt de 14-jarige leerling Asma* uit Kabul. ‘Ik wil alles leren, van de makkelijkste tot de moeilijkste onderwerpen. Ik wil astronaut worden, of ingenieur of architect…dat is mijn droom…Onderwijs is geen misdrijf. Als de Taliban zeggen dat het een misdrijf is om te leren, dan zullen we een misdrijf begaan. We zullen niet opgeven.’
‘Toen ik hoorde dat ze alle scholen zouden sluiten, voelde het alsof we terug in de tijd gingen’, zegt Mariam*, een 17-jarige uit Badakhshan. ‘We hadden zoveel hoop en dromen, dat is allemaal weg. Ik wil medicijnen studeren en dokter worden. Ik was er klaar voor om toelatingsexamen te doen voor de universiteit. Het voelt nu alsof ik verlamd ben, ik kan niet aan de toekomst denken.’
Motivatie verloren
Verschillende middelbare schoolmeisjes zeggen dat zij hun motivatie zijn verloren om nog te studeren, omdat de Taliban waarschijnlijk alleen zullen toestaan dat vrouwen in bepaalde sectoren aan het werk gaan, zoals onderwijs of gezondheidszorg.
De 16-jarige Khalida* uit Kabul zei: ‘Wat moeten we met onderwijs als we niet onze passies kunnen najagen? Ik wil politicus worden…ik wil niet slagen en dan thuiszitten…meisjes zoals ik willen leiders worden…we kunnen alles worden, maar zij laten het niet toe.’
Veel families zijn bang voor de Taliban en durven hun kinderen niet naar school te laten gaan, vooral meisjes. ‘Er is geen vertrouwen in de gemeenschap’, zegt Zeenat*, een lerares in de provincie Samangan. ‘Ouders zijn bang dat als ze hun dochters naar school laten gaan, ze kunnen worden geslagen door de Taliban.’
Ook maakt de slechte economische situatie dat veel families hun kinderen van school halen en aan het werk zetten. Daarnaast zijn miljoenen Afghanen intern op de vlucht door de machtsovername van de Taliban en veel intern ontheemde kinderen gaan niet naar school. Ook zijn er veel leraren afwezig, onder meer omdat de Taliban het nalaten om hun salarissen te betalen. Dit heeft ertoe geleid dat ook veel basisscholen gedeeltelijk of geheel zijn gesloten. Universiteiten daarentegen zijn deels weer geopend, maar het aantal studenten is flink gedaald, vooral het aantal vrouwen.
Doodsbedreigingen vanwege sportlessen
Een middelbareschooldocent ontving doodsbedreigingen van de Taliban en werd opgeroepen zich te melden bij een lokale rechtbank vanwege de sportlessen die zij gaf. Ze kreeg eerder dit jaar een brief van de Taliban. ‘Daarin stond, “als de Taliban je te pakken krijgen, snijden ze je oren af, en dat zal een les zijn voor anderen in (jouw) provincie.”’, vertelt Pashtana. ‘Ik zit nu ondergedoken. Zelfs mijn eigen familie denkt dat ik het land heb verlaten.’
Op 18 augustus werden Efat*, een 22-jarige vrouw en Naveed*, haar 16-jarige broer, buiten bewustzijn geslagen door twee Talibanleden. Ze vertelden dat ze werden aangevallen terwijl ze op weg waren naar Engelse les, dat de Talibanleden een ‘taal van ongelovigen’ noemden.
Een andere middelbareschooldocent vertelde dat de Taliban haar hadden lastiggevallen vanwege een interview waarin ze klaagde over het lerarensalaris en het gebrek aan toegang tot middelbaar onderwijs voor meisjes. Ze voegde toe dat zij en andere leraren werden bedreigd met huisuitzettingen uit de woningen die de vorige regering hen had gegeven.
Vanwege veiligheidsredenen zijn de precieze locaties van deze incidenten niet gegeven. Amnesty International onderzoekt nog of deze incidenten onderdeel zijn van een breder patroon en blijft de situatie monitoren.
Amnesty’s oproep
‘Afghaanse meisjes worden op dit moment verhinderd om weer naar de middelbare school te gaan. Door het hele land worden de rechten en dromen van een hele generatie meisjes verpletterd’, zegt Agnès Callamard, secretaris-generaal van Amnesty Internationaal. ‘Het recht op onderwijs is een fundamenteel mensenrecht, dat de Taliban- die nu de facto het land runnen- verplicht zijn in stand te houden. De politiek van de Taliban is discriminerend, oneerlijk en schendt internationaal recht. De Taliban moet onmiddellijk alle middelbare scholen weer openstellen voor meisjes en alle intimidaties, bedreigingen en aanvallen aan het adres van leraren en leerlingen stoppen.’
Amnesty roept ook de internationale gemeenschap op te zorgen voor passende financiering voor de Afghaanse onderwijssector via organisaties zoals de VN, zodat scholen kunnen blijven lesgeven. Als dit niet gebeurt, kan het recht op onderwijs voor miljoenen Afghaanse leerlingen worden geschonden.
