Vrede dreigt Colombia te ontvallen
Dit is een opiniestuk van Jan Gruiters en Eduard Nazarski dat op 27 november in Trouw verscheen.
President Santos van Colombia kreeg vorig jaar de Nobelprijs voor de vrede voor het beëindigen van de burgeroorlog in zijn land. Terecht, want onder zijn leiding lukte het guerrillabeweging Farc tot een vredesakkoord te bewegen. Daarmee kwam een eind aan een ontwrichtend conflict met 200.000 doden, vijf miljoen ontheemden en ruim 36.000 ontvoeringen tot gevolg.
De ondertekening was een historisch en hoopgevend moment, maar één jaar later blijkt dat er van de implementatie van het akkoord nog weinig terecht is gekomen. Daarmee dreigt de vrede aan Colombia te ontglippen.Het is nog niet te laat om het vredesproces te redden, maar dan moet er wel snel gehandeld worden. Daarom stuurden ondergetekenden, samen met CNV Internationaal, Icco & Kerk in Actie, Mensen met een Missie, Mondiaal FNV, NIMD en Peace Brigades International een noodoproep naar minister Halbe Zijlstra van buitenlandse zaken. Daarin verzoeken wij Den Haag om in alle contacten met de Colombiaanse overheid aan te dringen op een versnelde uitvoering van het vredesakkoord, invoering van overgangsrechtspraak en bescherming van de veiligheid en de rechten van de bevolking.
Andere groeperingen vullen vacuüm op
Geweld en mensenrechtenschendingen houden grote delen van het land nog steeds in hun grip. Weliswaar vallen er nu minder slachtoffers door gewapende confrontaties tussen het leger en de Farc, maar andere gewapende groeperingen, zoals paramilitairen, criminele bendes en achtergebleven guerrilla’s (zoals de ELN) vullen het ontstane vacuüm op. Zij zijn uit op controle over de door de Farc verlaten gebieden om daar winstgevende illegale activiteiten, waaronder drugshandel, goudmijnbouw en afpersingspraktijken, te ontplooien. Dit gaat gepaard met bedreigingen en geweld tegen sociale leiders, vakbondsleiders en mensenrechtenverdedigers. De VN registreerden tussen december 2016 en oktober 2017 al 106 moorden op sociale leiders. In de geïsoleerde regio Chocó zijn dit jaar meer dan vierduizend mensen van hun land verdreven. De gewapende groepen rekruteren opnieuw jongeren.
Vrede is hard werken, zo blijkt. De regering-Santos blinkt echter uit in traagheid bij het uitvoeren van het akkoord, zoals bij de re-integratie van voormalig strijders, het garanderen van de veiligheid voor ex-rebellen en maatschappelijke leiders, en het stimuleren van economische ontwikkeling van het platteland. Ook bij de instelling van een waarheidscommissie en de berechting van oorlogsmisdaden door een speciale vredesrechtbank is er veel vertraging. En een politieke machtsstrijd in het parlement bemoeilijkt de implementatie van het vredesakkoord.
Betrokkenheid
Zowel de VN als het Internationaal Strafhof zijn verontrust over het gebrek aan voortgang in het vredesproces en de risico’s op straffeloosheid voor verantwoordelijken van oorlogsmisdaden. Nieuwe conflicten liggen op de loer.Betrokkenheid van Nederland bij het vredesproces is belangrijk. Mensenrechten zijn een van de pijlers van ons buitenlandbeleid is, maar ook is Colombia een zeer belangrijke handelspartner en buurland van Aruba en Curaçao. Als Nederlandse organisaties die onderzoek doen naar mensenrechten en actief zijn in Colombia vrezen wij dat verdere ontsporing van de veiligheidssituatie in tal van regio’s het draagvlak voor de vrede verder ondergraaft. Vandaar een beroep op onze regering om op alle mogelijke manieren aan te dringen op een effectieve uitvoering van het vredesakkoord.
